Wanneer je richting het noorden van Europa reist kom je hele andere dieren in het wild tegen dan bij ons. Denk bijvoorbeeld aan de eland, de beer en natuurlijk het rendier, ook wel kariboe genoemd. De meeste rendieren leven in grote groepen en leggen lange afstanden af, mede daardoor zijn ze relatief makkelijk te spotten. Zo ook in Zweden.
In 2016 reisden we voor het eerst naar Zweden. Met een donkerblauwe Volvo S90 uit 1997 maakten we een roadtrip en reisden van Stockholm via de oostkust helemaal richting Kiruna in het hoge noorden. Onderweg kwamen we langs de meest mooie natuurgebieden die we tot dan toe hebben gezien, maar de hele reis hebben we geen rendier gezien, terwijl ze toch relatief makkelijk te spotten zouden moeten zijn. Precies vijf jaar later proberen we het nog eens. In dezelfde periode dus, maar dit keer met ander gezelschap (inclusief poes Saartje), een ander voertuig (onze zelfbouw camper) en een andere route. Rendieren spotten in Zweden was niet per se ons doel, maar het zou toch leuk zijn nu we er toch zijn. En we hadden geluk: tijdens onze roadtrip spotten we wel tientallen rendieren, waaronder ook het wat zeldzamere witte rendier!
Hoe herken je rendieren?
Een rendier is sowieso een stuk kleiner dan zijn grote broer de eland, maar hoe onderscheid je een rendier van bijvoorbeeld een hert. Eigenlijk het grootste verschil is het gewei. Een rendier is namelijk het enige hertensoort waarbij zowel de mannetjes als de vrouwtjes een gewei dragen. Een rendier is ongeveer even groot als een edelhert, maar is wel wat robuuster gebouwd en heeft een wat dichtere vacht. Bovendien komt het edelhert vanwege het koude klimaat alleen in het zuiden van Scandinavië voor. Spot je dus in het midden of noorden van Zweden een hertachtige, kleiner dan een eland? Dan kun je er vrij zeker van uitgaan dat het een rendier is.
Waar leven rendieren?
De meeste rendieren leven in het Arctisch gebied, ten noorden van de noordpoolcirkel op ongeveer 66°NB. Dit gebied loopt door de Verenigde Staten (Alaska) Canada, Groenland, IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland. Als we aan rendieren denken, denken we dan ook al snel aan sneeuw. Het rendier is immers ook bekend van de Kerstman. Maar rendieren leven niet alleen in koude winterse gebieden. In het voorjaar en de zomer trekken ze namelijk naar de toendra’s en de bossen, ze hebben dan minder last van de vele muggen die rond de maand juni ineens opduiken en kunnen zelfstandig zoeken naar voedsel. Daarbij leven ze vaak in grote groepen en leggen lange afstanden af.
Rendieren leven meestal niet in het wild
Mocht je rendieren spotten in Zweden dan is de kans groot dat dit geen wilde rendieren zijn. Dat komt omdat de meeste rendieren van de Sami zijn. Dit zijn de oorspronkelijke inwoners van Noord-Scandinavië en het enige overgebleven inheemse volk van Europa. Ze leven vaak nog (gedeeltelijk) op traditionele wijze en rendieren spelen daar een belangrijke rol in. Ze worden daarom ook wel het rendiervolk genoemd.
De Sami is namelijk een nomadisch volk, waarbij de rendieren worden gebruikt als trekdier. Daarnaast leveren de rendieren vlees en melk, maar eigenlijk wordt bijna alles van het rendier wel gebruikt. Zo gebruiken ze de huiden om kleding van te maken, worden van de geweien verschillende gereedschappen gemaakt en gebruiken ze de botten om sieraden van te maken. Op deze manier zorgen de rendieren niet alleen voor voedsel en allerlei spullen voor eigen gebruik, maar houden ze ook genoeg over om te verkopen waardoor de Sami wat inkomsten kan genereren.
De rendieren worden vrijgelaten zodat ze los door het gebied van de Sami kunnen lopen op zoek naar voedsel om te grazen. Ze eten het liefst korstmos, maar ook gras, boomschors, bladeren, eikels en knollen worden gegeten. Vandaar dat de bossen en toendra’s hun favoriete plekken zijn om te verblijven. In de winter worden de rendieren bijeen gedreven zodat ze door de Sami bijgevoerd kunnen worden. Wild zijn deze rendieren dus over het algemeen niet. Het zijn eigenlijk de huisdieren van de Sami.
Rendieren spotten in Zweden
In het midden en noorden van Zweden is het relatief makkelijk om rendieren te spotten, al moet je alsnog soms een beetje geluk hebben. De meeste kans heb je in het voorjaar en de zomer als ze vrij rondlopen in de bossen en op de toendra’s. Pas wel op tijdens je roadtrip, want er bestaat een grote kans dat groepjes rendieren langs de weg lopen en ineens de weg oversteken. Goed opletten dus! Bekende plekken waar wij rendieren hebben gespot zijn o.a. Sönfjällets National Park, Flatruet Vägen (de hoogste weg van Zweden) en de Wildernisroute. Onderweg zagen we soms één of enkele rendieren in een klein groepje, maar we hebben ook hele kuddes rendieren voorbij zien komen, zelf tot pal naast onze camper! (zie YouTube Shorts Video) De meeste mensen willen liever een eland spotten vanwege hun formaat, maar zo’n grote kudde rendieren vond ik persoonlijk minstens net zo indrukwekkend om te zien!
Heb jij weleens rendieren weten te spotten in Zweden?
