Het Vasa museum, het drukst bezochte museum van Scandinavië, is te vinden op het één na grootste eiland van Stockholm, Djurgården. Je vindt er de Vasa (uitspreken als Wasa), een Zweeds oorlogsschip en het enige overgebleven schip uit de 17^e eeuw.

Waarvoor diende de Vasa?

De Vasa werd gebouwd in opdracht van Koning Gustaaf II Adolf om te vechten tegen het toen vijandelijke Polen. De bouw van het schip gebeurde onder leiding van de Nederlandse scheepsbouwer Henrik Hybertsson en had één van de belangrijkste schepen van de Zweedse vloot moeten worden.

Met 3 masten, 10 zeilen, 64 kanonnen en een afmeting van 69 m x 11,50 m x 52 m was de Vasa één van de sterkste schepen van haar tijd.

Bijzonder aan de Vasa

Bijzonder aan de Vasa is niet alleen dat het schip het enige overgebleven schip uit de 17^e eeuw is. Ook de staat waarin het schip is geborgen is meer dan bijzonder te noemen. De Vasa zonk in 1628 en werd pas in 1961 geborgen na ontdekking van het wrak door de Zweedse wrakkenonderzoeker Anders Franzén. Het schip heeft dus meer dan 300 jaar op de bodem van de Stockholmse haven gelegen!

Het ontbreken van houtetende scheepsworm in het brakke water van de Oostzee is de reden voor de goede staat van het schip. Maar liefst 98% van de Vasa is hierdoor bewaard gebleven en is nu te bezichtigen in het Vasa Museum in Stockholm.

De mislukking

Toch wordt dit bijzondere schip ook wel de mislukking genoemd. Dat komt door het verhaal rondom de schipbreuk van de Vasa. Het schip vertrok namelijk op 10 augustus 1628 voor haar eerste reis en zonk nog geen 20 minuten later na slechts 1300 m te hebben gevaren.

Na het herstel van een kapseizing door een windvlaag, maakte een tweede windvlaag definitief een einde aan de tocht van de Vasa. Het schip kwam door de wind zo schuin te liggen dat het water de geopende geschutpoorten binnenstroomde. De Vasa liep vol water, zonk naar 30 m diepte en nam 30 tot 50 bemanningsleden mee.

Oorzaak schipbreuk Vasa

In de 17^e eeuw bestonden er nog geen wiskundige berekeningen voor het bouwen van een schip. De ontwikkeling van deze factoren gebeurde voornamelijk op basis van ervaring van de scheepsbouwer.

Het testen van de stabiliteit van een schip werd gedaan door een aantal mannen meermaals van de ene naar de andere kant te laten rennen. Zo kon bepaald worden hoeveel het schip kapseisde en hoeveel tijd het schip nodig had om weer te rechten. Een maand voor vertrek werd een zelfde test uitgevoerd op de Vasa die halverwege werd afgebroken omdat het schip te veel kantelde. Het resultaat werd echter niet gedeeld met de koning die op dat moment in Polen verbleef. Sterker nog, de koning stuurde meerdere brieven met een dringend verzoek om de Vasa zo snel mogelijk vertrekklaar te maken voor de oorlog met Polen.

Veel schepen uit die tijd waren erg onstabiel. Voor de Vasa was het waarschijnlijk een combinatie tussen het gewicht, de verdeling van het geschut, de diepte van het ruim en het hoge achterkasteel dat veelal de hoofdreden was voor de onstabiele schepen uit die tijd. Kapitein Söfring Hansson vaarde die dag ook nog eens met open geschutpoorten, wat ongebruikelijk was, om een saluutschot te geven vanwege de eerste vaart.

Het Vasa museum in Stockholm

In het Vasa museum in Stockholm staat uiteraard het bijzondere schip zelf. Je vindt er ook veel informatie over het leven aan boord, de oorlog op zee in de 17^e eeuw, de berging van het schip, de versieringen van het schip, een schaalmodel, een presentatie over het houtsnijwerk, gevonden voorwerpen en zelfs over de overleden bemanningsleden waar een aantal skeletten van zijn gevonden.