Wintersporten in Oostenrijk of op zoek naar het noorderlicht tijdens een wintertrip door Lapland. Met de camper kamperen in de winter is een unieke ervaring. Voor mij is het zelfs een van mijn favoriete seizoenen om op pad te gaan. Zo reisde ik in de winter onder andere naar de Dolomieten en zijn we meerdere keren met onze camper naar het hoge noorden in Scandinavië gereisd met temperaturen tot bijna -30°C. Kampeer jij ook graag in de winter? Dan is het slim om daar tijdens het bouwen van je camper al rekening mee te houden. Een camper die geschikt is voor de kou zorgt namelijk niet alleen voor comfort, maar voorkomt ook schade door vorst.
Warmtebron en isolatie
Over het isoleren van een camper is veel gezegd en geschreven, maar veel belangrijker is de warmtebron die ervoor zorgt dat het binnen warm wordt. Alleen isoleren is namelijk niet genoeg. Isolatie houdt warmte weliswaar beter en langer vast, maar het voegt geen warmte toe. Een warmtebron in de camper is dus essentieel om het binnen warm te krijgen. Waarschijnlijk de beste optie hiervoor is het gebruik van een dieselkachel. Dit type kachel is zuinig in gebruik, veiliger dan gas en krijgt het met relatief weinig vermogen goed warm. Bovendien rijden de meeste campers op diesel en kan je een dieselkachel ook direct op de brandstoftank van de camper aansluiten. Op deze manier heb je geen aparte brandstoftank voor de kachel nodig. Dat scheelt weer ruimte.
Hoewel het isoleren van een camper vaak wat overdreven serieus wordt genomen (de meeste mensen kamperen tenslotte vooral in het voorjaar en de zomer), is dat wel anders wanneer je wel regelmatig in de winter kampeert. Zeker als je besluit om naar landen af te reizen waar sneeuw in de winter en temperaturen (ver) onder het vriespunt heel gewoon zijn. In dat geval is het wel goed om extra aandacht aan isolatie te besteden. Isolatie zorgt ervoor dat warmte van de kachel beter wordt vastgehouden en helpt condensvorming te minimaliseren. Kies bijvoorbeeld voor Armaflex om de carrosserie luchtdicht te isoleren of PIR-platen als je meer ruimte en rechte wanden hebt. Vergeet met betrekking tot isolatie ook de ramen niet, daar komt tenslotte veel kou vanaf. Plaats daarom gordijnen voor de ramen of maak gebruik van op maat gemaakte raamcovers.
Ventilatie en vochtregulatie
Hoewel het verleidelijk is om de camper vanwege de kou hermetisch af te sluiten, blijft voldoende ventileren ook in de winter cruciaal. Goede ventilatie voorkomt vochtproblemen en schimmelvorming. En omdat het temperatuurverschil tussen buiten en binnen juist in de winter erg groot is, is een camper extra gevoelig voor condens. Plaats daarom camperramen die je open kan zetten voor ventilatie. Kies bij voorkeur voor ventilatieroosters, een klapraam of een dakraam zoals een Maxxfan. Zo kun je ook blijven ventileren als het buiten sneeuwt of regent.
Vloeistoffen en antivriesmaatregelen
Voor belangrijke onderdelen in de motorruimte van het voertuig is bescherming tegen vorst noodzakelijk. Zorg er daarom voor dat de koelvloeistof bestand is tegen temperaturen tot ver onder het vriespunt. Hetzelfde geldt voor de ruitenvloeistof. De genoemde vloeistoffen zijn vaak standaard bestand tot -15°C of -20°C graden. Voor veel wintersportlanden is dat vaak voldoende, maar ga je in de winter naar het hoge noorden? Dan moet je misschien verder kijken en op zoek naar een koelvloeistof en ruitenvloeistof geschikt tot -30°C graden of meer.
Waterinstallatie camper
In de camper is het belangrijk om de gehele waterinstallatie te beschermen tegen vorst. Als de boel namelijk toch bevriest, kan de installatie schade oplopen en kunnen er lekkages ontstaan. Plaats zowel de schoon- als vuilwatertank daarom binnen als je die mogelijkheid hebt. Bij de meeste mensen staat de schoonwatertank al binnen, maar de vuilwatertank hangt vaak onder de camper omdat dit handiger is met legen. Een optie is om tijdelijk gebruik te maken van een losse jerrycan in de camper en deze aan te sluiten op de afvoer. Heb je die ruimte niet, dan moet je mogelijk gaan werken met een verwarmingselement in/op je vuilwatertank. Een goede optie is om een 12V verwarmingsmat onder de vuilwatertank te plakken. Deze slaat aan zodra de temperatuur onder een bepaalde temperatuur komt en gaat weer uit als het genoeg is opgewarmd. Er lopen echter ook wat leidingen door de bodem van de bus naar boven richting de afvoer van de kraan binnen. Vaak is dit maar een kort stukje, maar als het buiten echt goed koud wordt en er niet regelmatig warm water doorheen loopt, kan dit deel ook bevriezen. Hetzelfde geldt voor de schuif die je moet openen om de tank te legen. Hiervoor kun je een verwarmingslint gebruiken, die je om de leidingen en rondom de schuif plaatst.
Als laatste kan ik m.b.t. het watersysteem een motorboiler aanraden. Deze werkt zowel op 230V als via het koelsysteem van de motor van het voertuig. Het koelsysteem van de motor van je camper heeft een temperatuur van zo’n 90°C als deze warm gedraaid is. Door dit hete koelwater af te takken en door de warmtewisselaar van de boiler te laten lopen wordt het water in de boiler verwarmd. Op deze manier heb je na elke rit warm water, zonder dat je daarvoor stroom voor moet gebruiken. Deze manier van water verwarmen verkleint overigens ook de kans op bevriezing van het watersysteem. Je hebt tenslotte na elke rit warm water door het systeem lopen, houdt dit ook (afhankelijk van temperatuur, isolatie etc.) ook een tijdje warm en ook de leidingen naar de boiler en de boiler zelf worden een beetje warm. Die warmte wordt dan weer afgegeven in de ruimte waar de boiler staat. Plaats deze dus onder de spoelbak zodat leidingen die in de buurt liggen ook voordeel hebben van de afgegeven warmte.
Lithium accu (met verwarmingselement)
Elektriciteit in de camper is in de winter vaak een uitdaging. Door weinig zonlicht en de zon die minder hoog staat werken zonnepalen minder efficiënt. Dit terwijl je in de winter wel meer stroom gebruikt. Door de donkere en koude dagen zit je tenslotte vaker binnen en maak je vaker gebruik van bijvoorbeeld verlichting, tv/laptop en een kachel (waarbij de gloeiplug en pomp stroom verbruiken). Wie graag in de winter kampeert doet er daarom goed aan om wat extra marge te nemen m.b.t. de accucapaciteit en als het budget het toelaat te kiezen voor een lithium accu. Een lithium accu kan weliswaar iets minder goed tegen de kou (rond de -5°C, kan je de accu nog wel ontladen maar niet opladen), maar heeft wel een veel hogere energiedichtheid dan bijvoorbeeld AGM accu’s. Zo kan je een lithium accu tot wel 90% ontladen, terwijl een AGM accu tot 50%-70% ontladen kan worden.
Een lithium accu kan daardoor nog steeds een interessante keuze zijn. Je moet er alleen goed op letten dat het in de camper niet te koud wordt. Dit is echter sowieso aan te raden, want als het binnen vriest loop je ook het risico dat het watersysteem bevriest en deze gaat lekken en/of kapot gaat. Zorg daarom dat je een eventuele kachel op zo’n manier installeert (werk bijvoorbeeld met meerder uitgangspunten) dat de warmte ook voldoende bij de accu en het watersysteem komt. Mocht je accu toch wat verder van de kachel staan of wil je gewoon meer zekerheid, dan zijn er ook lithium accu’s met een verwarmingselement te koop. Bij een daling van de celtemperatuur door kou, wordt de geïntegreerde verwarming automatisch geactiveerd.
Vloerverwarming
Kou komt van onderaf en trekt verder naar boven. De vloer in een camper voelt daarom in de winter vaak koud aan, ook als deze wel isoleert. Voor warme voeten kun je daarom een kleedje op de vloer leggen of gewoon lekker warme sokken of pantoffels aantrekken. Een duurdere maar wel hele fijne optie is het installeren van vloerverwarming. Kies bij voorkeur voor een 230V verwarmingsfolie in plaats van 12V. Met 230V heb je meer vermogen en is het sneller warm. Bovendien vraagt vloerverwarming best wat stroom en is het daardoor vooral geschikt voor als je aan de walstroom staat.
*NOTE: installeer altijd een aardlekschakelaar. Dit is sowieso het advies, maar zeker ook bij het gebruik van dit soort verbruikers. Mocht de vloerverwarming namelijk aan staan en je net per ongeluk een keukenmes laat vallen die met de punt in de folie komt, sta je onder stroom zodra je deze zou oppakken. Plaats daarom altijd een aardlekautomaat.
Winterbanden
In grote delen van Europa zijn spijkerbanden niet toegestaan, ook niet in de winter. In de winter kun je daarom beter rijden op goede winterbanden. Wil je geld besparen? Kies dan voor een all terrain of 4-season band met een sneeuwvloklogo erop. Deze kun je het hele jaar onder de camper laten zitten (dat scheelt weer een jaarlijkse bandenwissel en het aanschaffen van twee bandensets), terwijl ze wel voldoen voor winterse omstandigheden. Neem wel voor de zekerheid ook een setje sneeuwkettingen mee. In sommige landen is dit in de winter ook verplicht om bij je te hebben.
Reis je in de winter graag naar landen als Zweden, Noorwegen en Finland? Dan is het wel de moeite om te kijken naar een setje spijkerbanden. Door de koude winters worden wegen regelmatig bedekt met een laag sneeuw, wat extra glad wordt doordat er wordt geschoven en eroverheen wordt gereden. De sneeuw wordt dan platgedrukt, waardoor soms meer ijs dan sneeuw is. Met spijkerbanden heb je dan meer grip. Let overigens bij de keuze voor een spijkerband niet alleen op het merk/type en de maat van de band, maar ook op de breedte van de band. Als je veel op sneeuw en ijs moet rijden kan je beter kiezen voor een dunne of medium brede band. Een dunnere band verhoogt namelijk de druk op het contactoppervlak, waardoor de spikes beter kunnen doordringen in de sneeuw en het ijs. Dit zorgt voor meer grip.
Dit artikel bevat een affiliate link. Lees hier meer over in de disclaimer.