Bosnië-Herzegovina is een beetje de cultuurshock van Europa. Een route door dit land brengt toeristen al snel langs corrupte politie, hobbelige offroad wegen, afgesloten mijnvelden en restanten van de burgeroorlog. Het land weet het slechte imago maar moeilijk van zich af te schudden, maar wie een route door Bosnië-Herzegovina durft te maken staat een vriendelijk welkom te wachten en wordt met open armen ontvangen.
Sarajevo en Mostar. Twee bekende Bosnische trekpleisters, maar veel meer weet ik er ook niet van. Wat valt er verder nog te zien en zal het echt zo slecht zijn zoals het geschetste beeld doet vermoeden? We nemen de proef op de som en plannen een route dwars door Bosnië-Herzegovina. Tijd voor een roadtrip! Anderhalve week, twee aanhoudingen, ontelbare kogelgaten en een hoop avontuur.
Even terug in de tijd
Instorten zou wel een slechte timing zijn, maar deze brug ziet er wel heel verdacht uit. De kapotte houten planken kraken als we er met onze buscamper overheen rijden en dan staan we ineens bij de grenspost van Bosnië-Herzegovina. We mogen door en rijden zo het begin van de 20e eeuw binnen. De weg is een grote zandbak, er staan geen verkeersborden en loslopend vee steekt zonder pardon de weg over. Verderop houdt een boer met paard en wagen het verkeer op. Toeristen in deze omgeving? 0.
We rijden door de regio Foca, een plaats en gemeente in het oosten die bekend staat om de gruwelijke oorlogsmisdaden tijdens de Bosnische burgeroorlog. Human Rights Watch noemde het zelfs “A closed, dark place”… Afijn, eenmaal aangekomen in Mostar worden we hartelijk ontvangen en bestookt met Bosnische presentjes. Gratis eten, bier en lokale likeuren vliegen ons om de oren. Welkom zijn we. En het is hier weer de 21e eeuw, toch wel fijn. We genieten van Mostar: het historische centrum, de cultuur, de mooie omgeving en de gastvrije mensen.
Wat te doen en zien in Mostar en omgeving?
- Stari Most
- Jewish House Blagaj
- Kravica watervallen
Hoofdstad Sarajevo
We zetten koers naar de hoofdstad. Sarajevo trekt inmiddels weer toeristen, maar het hoogtepunt was in 1984 toen ze de Olympische Winterspelen mochten organiseren. De bekende bobsleebaan en skischans liggen en nu maar verlaten bij. Vanaf Mount Trebevic kijken we uit over de stad die jaren later 1395 dagen achter elkaar gebombardeerd werd. Beneden in het centrum vinden we een mix van kapot geschoten panden en moderne gebouwen. In de wijk Bašcaršija dwalen we door een sfeervol oud centrum dat zijn oorsprong kent vanuit het Ottomaanse Rijk. Dat is ook duidelijk merkbaar. We hebben de oosterse lampen voor het uitkiezen en proeven de lokale keuken met de beste baklava.
Wat te doen en zien in Sarajevo?
- Oude Ottomaanse wijk Bašcaršija
- Tunnelmuseum
- Latijnse brug, de brug van Frans Ferdinand
- Mount Trebevic en de Olympische sportlocaties
- Galerija 11/07/1995
De genocide van Srebrenica
Pijn in mijn buik heb ik ervan. Vandaag gaan we naar de plek waar de Nederlanders faalde in hun missie om tienduizenden vluchtelingen te beschermen. Als gevolg kreeg het Bosnisch-Servische leger vrij spel en vermoorde ruim 8000 moslims. Nog niet alle slachtoffers zijn gevonden en er is nog veel gedoe over schuld, geld en vervolgingen. Het is een stuk van onze geschiedenis, maar ik maak me zorgen over onze komst. Immers zijn de meningen verdeeld over onze verantwoordelijkheid in deze missie. Zitten ze wel te wachten op twee nieuwsgierige Nederlanders? Volgens een bekende van ons die hier in 1995 vanwege de burgeroorlog naartoe vluchtte wel. “Er komen weleens meer toeristen, wees gerust”.
Als we aankomen is het er angstvallig stil. Aan de rechterzijde zie ik duizenden witte grafpalen naar de hemel rijzen en aan de andere kant bevindt zich de oude basis van Dutchbat waar nu een museum van is gemaakt. Dit is het. Maar het is indrukwekkend en leerzaam. Om stil van te worden en zelfs een traantje bij weg te pinken. Wat doen we elkaar toch aan in deze wereld? En waarom? Het grijpt me aan en ik zit er een beetje doorheen. Als we naar het nabijgelegen hotel rijden worden we tot twee keer toe aangehouden door de politie. Wie we zijn en wat we komen doen. Als ze ook nog even achterin de bus willen kijken en zien dat het een camper is krijgen we een goedkeurend knikje en mogen verder. Dat valt mee gelukkig. De mensen in ons hotel zijn eveneens ontzettend vriendelijk en gastvrij, net als zoveel Bosniërs die we tijdens onze reis tegenkomen.
Wat te doen en zien in Srebrenica?
- Genocide memorial begraafplaats
- Potocari herinneringscentrum gelegen in de oude basis van Dutchbat
- Nabijgelegen foto-expositie
Het water van Jajce
Tijd om noordwaarts langzaam richting huis te keren. Daar zijn we stiekem ook wel een beetje aan toe na het opdoen van alle indrukken en na zes weken met de camper onderweg te zijn. Voor onze route door Bosnië-Herzegovina hebben we immers al door Slovenië, Kroatië en Montenegro gereisd. We zijn onderweg naar Jajce, een klein sfeervol stadje gelegen in het centrale deel van Bosnië-Herzegovina. Vanaf Srebrenica kan dat via een tussenstop in Tuzla of Sarajevo. Omdat we een beetje op zijn en Tuzla niet een hele leuke stad lijkt te zijn kiezen we ervoor om via de hoofdstad te rijden. Die hebben we al gezien, dus dan kunnen we de volgende dag gelijk weer door.
Vlakbij de hoofdstad ligt Visocica, een heuvel in de vorm van een piramide. Bijzonder om te zien. Een archeoloog deed even geloven dat er echt een piramide onder de heuvel te vinden is, maar deze amateur zei ook dat Hitler in 1945 is ontsnapt naar Antarctica… Geen piramide dus, maar gewoon een bijzondere heuvel. Jajce ligt op een punt waar de Pliva rivier en de Vrbas elkaar kruizen. Water staat dan ook een beetje centraal in Jajce. We kijken neer op de Jajce watervallen en wandelen langs oude houten watermolentjes gelegen vlakbij het Plivsko meer.
Wat te doen en zien in Jajce?
- Waterval Jajce
- Houten huisjes (oude watermolentjes)
- Burcht
- Plivsko meer
De Servische hoofdstad Banja Luka
Onze laatste stop in Bosnië-Herzegovina is in Banja Luka. Het is de tweede grootste stad van het land en de hoofdstad van de Servische Republiek. De rood-blauw-witte vlag die overal wappert maken ons dan ook duidelijk dat hier vrijwel alleen maar Bosnische Serviërs wonen. In korte tijd wandelen we langs het fort, de winkelstraat, het presidentieel paleis, de Ferhadija Moskee en het pronkstuk van de stad: de orthodoxe Christus Verlosser Kathedraal. Echt noemenswaardig is het allemaal niet en in minder dan een halve dag hebben we het dan ook wel gezien.
Dat is anders in de omgeving van Banja Luka. De stad ligt aan de Vrbas rivier en wordt omringd door verschillende bergen van de Dinarische Alpen. Het is de perfecte uitvalsbasis voor liefhebbers van natuur en outdoor sporten. Bergen beklimmen en abseilen kan hier volop, maar je kan ook de rivier trotseren tijdens het raften. Voor de echte adrenalinejunkies is het zelfs mogelijk om dat ’s nachts te doen, als enige plek in Europa. Maar het kan ook allemaal wat rustiger. Hiken, mountainbiken en varen over de rivier in een traditionele Dajak gondel. Of bezoek de Krupa na Vrbasu watervallen, de Srpske Toplice warmwaterbronnen en kijk uit over de canyons.
Wat te doen en zien in Banja Luka?
- Christus Verlosser Kathedraal
- Tvrdava Kastel
- Krupa na Vrbasu watervallen
- Outdoor activiteiten Vrbas rivier en Dinarische Alpen
- De natuur in de omgeving op slechts enkele km van de stad
Route Bosnië-Herzegovina
Onze route doorkruist bijna heel Bosnië en Herzegovina en laat je het land op verschillende manieren kennen. Van het rustige en onontwikkelde oosten tot de prachtige natuur in het noorden en van de geschiedenis in Srebrenica tot aan de sfeervolle oude wijken van Mostar en Sarajevo. Er zijn nog vele sprongen te maken, maar Bosnië en Herzegovina is echt meer dan alleen de burgeroorlog van de jaren ’90.
Hoe kom je er?
Gek genoeg is het nog niet mogelijk om vanuit Nederland rechtstreeks naar Sarajevo te vliegen. Dat kan alleen op Tuzla of je moet genoegen nemen met een extra tussenstop. Een auto huren kan via Sunnycars waar een allrisk verzekering standaard bij inzit. Ga je met een eigen auto of camper, dan is het mogelijk de reis bijvoorbeeld te combineren met Slovenië, Kroatië en/of Montenegro. Mits je de tijd hebt natuurlijk (zeker 4 tot 6 weken).
Wij zijn vanaf Montenegro naar Bosnië-Herzegovina gereden en hebben zo ook een stukje van het onbekende oostelijke deel kunnen zien. De route is echter makkelijker te maken vanuit Kroatië, beginnend in Mostar, Banja Luka of in Bihac bij Nationaal Park Una. Het is maar net welke richting je de route door Bosnië-Herzegovina wil maken.
Handig om te weten
De wegen zijn niet overal even goed en de politie staat bekend om corruptie. Neem niet meer alcohol, tabak en andere declareerbare spullen mee dan mag en zorg dat de originele groene kaart van de autoverzekering aanwezig is. Anders kom je Bosnië-Herzegovina niet binnen. Verder kan het handig zijn een ANWB Europa pechhulp af te sluiten.
Meer lezen over Bosnië en Herzegovina?
