Heb je een loodaccu in de camper en is deze aan vervanging toe of wil je jouw elektra set-up gewoon graag upgraden met een lithium accu, dan zijn er een aantal punten om goed op te letten. Je kan een loodaccu namelijk niet zomaar vervangen voor een lithium accu. In deze blog leggen we daarom uit waar je op moet letten bij de aanschaf van een nieuwe accu en hoe je jouw huidige elektra installatie in de camper geschikt maakt voor een lithium accu.

Een lithium accu heeft veel voordelen vergeleken met een loodaccu. Zo is een lithium accu lichter van gewicht, kun je deze dieper ontladen en kan deze gemakkelijk grotere stromen leveren. In deze blog over welke accu in een camper vind je meer over de voor- en nadelen van een lithium accu. Ben je al overtuigd van je keuze voor een lithium accu, lees dan verder over hoe je jouw installatie geschikt kan maken wanneer je een loodaccu wil vervangen voor lithium.

Aanschaf lithium camperaccu

Misschien heb je al een lithium accu aangeschaft, maar anders willen we eerst nog een aantal tips geven over waar op te letten als je op zoek gaat naar een lithium accu. De ene lithium accu is namelijk de andere niet en i.v.m. de veiligheid wil je liever geen troep of de verkeerde lithium accukopen. Om te beginnen is het daarom aan te raden een lithium accu van het type LiFePO4 aan te schaffen. Bij dit type accu is de kathode (plus-pool) van lithium-ijzer-fosfaat gemaakt, wat ervoor zorgt dat deze veel stabieler (en daarmee veiliger) is dan andere lithium-ion varianten.

*Lees hier meer over de veiligheid van een lithium accu

Een LiFePO4 lithium accu is het meest gangbaar en veilig voor in campers, maar ook binnen dit type accu zijn er nog een aantal keuzes te maken of zaken waar je op moet letten. Denk aan het voltage (12 Volt of 24 Volt), met of zonder ingebouwd BMS, de ontlaadstroom en natuurlijk de capaciteit. Voor de benodigde accucapaciteit is het goed om te weten dat een lithium accu dieper ontladen kan worden (tot 10% resterend) dan een loodaccu (tot 50% of 30% resterend). Met dezelfde Ah’s (Ampères per uur) als je huidige loodaccu heb je dus meer capaciteit tot je beschikking. Wil je graag overstappen naar lithium omdat je meer stroom wil gebruiken, bijvoorbeeld omdat je nu vaak tekort komt, meer apparatuur wil gebruiken of apparatuur met grotere vermogens wil gebruiken, dan kun je overwegen om te kiezen voor een lithium accu met meer capaciteit. Let bij de keuze voor een lithium accu eventueel ook op de maximale ontlaadstroom wanneer je grote vermogens wil gebruiken, bijvoorbeeld omdat je in de camper wil koken op inductie. Niet elke lithium accu is daarvoor geschikt.

Verder is het bij een lithium accu belangrijk om te werken met een BMS. De afkorting BMS staat voor Battery Management System en is een speciale beveiliging voor lithium accu’s. Het BMS controleert de staat van de accu, vooral celspanning en temperatuur, en kan de accu ‘gezond’ houden door de cellen te balanceren. Als het BMS constateert dat de cellen niet meer gebalanceerd zijn, de accu overbeladen wordt, een te lage capaciteit bereikt of de temperatuur te laag of te hoog is zal deze verbruikers uitschakelen en/of acculaders zoals de acculader, MPPT en DC/DC charger stoppen om onherstelbare schade aan de accu te voorkomen. Het BMS is dus een extra controle ter bescherming van de lithium accu waardoor deze een langere levensduur heeft. Er bestaan zowel lithium accu’s met een ingebouwd BMS als met een extern BMS. Die met een ingebouwd BMS zijn makkelijker te vervangen met de oude loodaccu, maar hebben als nadeel dat ze vaak een lagere ontlaadstroom hebben. Goed om op te letten dus als je grotere vermogens wil gebruiken en daardoor eventueel een hogere ontlaadstroom nodig hebt.

NOTE* Zorg er ook voor dat de omvormer, 12V verbruikers die veel stroom kunnen vragen en acculaders (een grote acculader op zichzelf of gecombineerd wanneer ze gelijktijdig aan staan, zoals bijvoorbeeld de zonnepanelen en de DC/DC Charger tijdens het rijden) niet de maximale (ont-)laadstroom van de accu overschrijden. Een BMS zal altijd proberen de accu te beschermen tegen dit soort factoren en kan in een vorm van beveiliging schieten. Dit resulteert in een (meestal tijdelijk) niet werkende accu. Soms is het noodzakelijk een aantal stappen uit te voeren om de accu uit deze beveiliging te halen. Zo kan het nodig zijn om alle verbruikers en acculaders te ontkoppelen van de accu om deze zo weer te activeren.

Als laatste is het goed om eventueel rekening te houden met de minimale temperatuur voor het opladen van een lithium accu. Je kunt een lithium accu wel gebruiken (ontladen) bij temperaturen onder het vriespunt, maar opladen kan alleen bij temperaturen boven de 5°C. Sommige fabrikanten hebben hierom een verwarmingselement ingebouwd, maar als je camper goed is geïsoleerd en je het binnen warm kan houden m.b.v. bijvoorbeeld een dieselkachel dan is het niet per se nodig om specifiek voor zo’n lithium accu te kiezen als je van plan bent om naar koudere landen te reizen. Wij zijn meerdere keren in de winter naar Scandinavië gereisd met onze camper met temperaturen tot -25°C en hebben nooit problemen gehad met het opladen van onze lithium accu (zonder verwarmingselement) omdat het binnen in de camper altijd warm genoeg was.

Monteren en aansluiten lithium accu

Monteer een lithium accu bij voorkeur rechtop met de accupolen naar boven (tenzij de handleiding aangeeft dat een andere positie ook geen probleem is en dit voor jou beter uitkomt) en let op de positie van de accupolen i.v.m. de huidige kabellengte richting de oude loodaccu. Zet de accu stevig vast op de vloer, bijvoorbeeld met houten balkjes of hoekprofielen en spanbanden, zodat deze niet kan schuiven of stuiteren tijdens het rijden. Een lithium accu heeft geen last van gasvorming tijdens het laden en hoeft dus niet naar buiten te ventileren, maar i.v.m. wat warmteontwikkeling adviseren de meeste fabrikanten om wel wat ruimte (vaak zo’n 10 cm, maar check de handleiding voor de definitieve afmetingen) rondom de accu vrij te houden.

Goed om te weten is dat de accupolen (de plus- en min aansluitingen op de accu) op een lithium accu vaak van een ander type zijn dan bij een loodaccu. Meestal worden lithium accu’s geleverd met een M6 of M8 bout aansluiting waar je rechtstreeks een perskabeloog op kan aansluiten. Hoewel er verloopstukken verkrijgbaar zijn is het beter om een nieuwe perskabeloog aan te sluiten als de huidige niet overeenkomt. Je bent dan meer zeker van een goede verbinding. Een slechte verbinding kan voor vreemde storingen zorgen en geeft bovendien risico op brand als er veel stroom doorheen loopt.

NOTE* Ga je grotere vermogens gebruiken of neem je een lithium accu met een grote accucapaciteit dan voorheen, dan is de kans groot dat je ook andere componenten in je elektrasysteem moet vervangen. Denk aan een grotere omvormer, zekeringen met een hogere zekeringwaarde en dikkere bekabeling. Mogelijk dat je daardoor een veel groter deel van je installatie moet vervangen.

Instellingen voor lithium gebruik

Na het monteren en aansluiten van de nieuwe lithium accu is het belangrijk om alle apparatuur in te stellen voor gebruik met een lithium accu. Deze moet namelijk met een andere spanning geladen worden dan een loodaccu. Hierbij is het vooral belangrijk om de acculaders goed in te stellen. Doe je dit niet, dan wordt de accu met een verkeerde spanning geladen en beschadig je de accu. Stel daarom de acculader of acculader/omvormer in één en de MPPT in op lithium accu. Is jouw acculader niet geschikt voor een lithium accu, dan dien je deze te vervangen voor een andere die wel geschikt is.

Wil je de lithium accu ook tijdens het rijden via de dynamo kunnen opladen, plaats dan een DC/DC Charger als je deze nog niet hebt. Misschien dat je deze al hebt in je huidige installatie i.v.m. een slimme dynamo, maar als je een scheidingsrelais zoals een Cyrix hebt dien je deze te vervangen voor een DC/DC Charger. Deze limiteert de stroom naar de accu en zorgt tevens voor een stabiele en juiste laadspanning zodat de accu niet beschadigd kan worden door te hoge laadspanningen.

Ook een eventuele accumonitor zoals een BMV dien je anders in te stellen, anders is deze niet meer betrouwbaar in het bijhouden en vermelden van de huidige accucapaciteit en andere accugegevens die worden gemonitord. Een belangrijke aanpassing hierbij is het Peukert-exponent. Deze is voor lithium accu’s veel lager dan voor loodaccu’s en kan samen met andere instellingen zorgen voor een onbetrouwbare accumonitor. Omdat deze instelling per merk accu erg kan verschillen, kun je het beste terecht bij de fabrikant of leverancier voor de juiste instellingen.

NOTE* Mogelijk zijn er nog andere componenten binnen je huidige elektra installatie die anders ingesteld moeten worden wanneer je een loodaccu wil vervangen voor een lithium accu. Denk bijvoorbeeld aan een Battery Protect.

Checklist camper loodaccu vervangen voor lithium

Nog even kort op een rij waar je allemaal op moet letten wanneer je een camper loodaccu wil vervangen voor een lithium accu:

1. De keuze voor een lithium LiFePO4 accu (12 of 24 volt, met of zonder ingebouwd BMS en hoeveel capaciteit in Ah)
2. Check of de ontlaadstroom van deze lithium accu voldoende is om zware verbruikers, zoals bijvoorbeeld een inductie kookplaat, te voorzien
3. Ga je voor een grotere accucapaciteit en/of wil je grotere vermogens gebruiken? Check dan of er ook andere componenten binnen je installatie vervangen moeten worden. Denk aan een grotere omvormer, dikkere bekabeling en zekeringen met een hogere zekeringwaarde
4. Zorg dat alle acculaders (acculader, acculader en omvormer in één en MPPT) geschikt zijn voor lithium en ingesteld worden op lithium. Zorg er tevens voor dat deze niet de maximale ontlaadstroom overschrijden
5. Vervang een eventueel aanwezig scheidingsrelais voor een DC/DC charger om een lithium accu ook tijdens het rijden op te kunnen laden en stel deze in op lithium
6. Stel ook eventuele andere apparatuur, zoals een accumonitor en accubewaker, in op lithium

Wil je meer weten over stroom in de camper en het installeren van een lithium set-up? Bestel dan ons
E-book Camper Elektra inclusief lithium elektra schema en handige inkooplijst!