Ben je bezig met het zelf bouwen van een camper en aangekomen bij het elektra systeem, dan ben je vast al weleens de term ‘slimme’ of ‘intelligente’ dynamo tegengekomen. Maar wat is een slimme dynamo precies? Wanneer is een dynamo slim? En waarom is het belangrijk om te weten of jouw camper een slimme dynamo heeft? In deze blog vertel ik er meer over.
Wat is een slimme dynamo?
Een dynamo ken je misschien wel van je fiets. Je drukt ‘m tegen je band aan en doordat de band en daarmee de dynamo gaat draaien, gaat je licht branden. Door de draaiende beweging wordt er elektriciteit opgewekt. Niet zoveel, maar wel genoeg om je fietslicht te laten branden. Dit werkt hetzelfde in de auto, maar de dynamo zit dan niet op de band maar is via een multiriem verbonden met de motor. De stroom die tijdens het rijden wordt opgewekt wordt gebruikt om de startaccu van het voertuig op te laden zodat deze niet leegraakt door het gebruik van de autoradio, verlichting etc. Zowel een normale dynamo als een slimme dynamo hebben deze functie, maar de manier waarop ze dit doen is wel een beetje anders. Een normale dynamo is altijd ingeschakeld als de motor draait, terwijl een slimme dynamo in- en uitgeschakeld kan worden door het motormanagement. Zo wordt de dynamo uitgeschakeld als er weinig stroomvraag is (de accu is opgeladen), terwijl bij het afremmen van de auto de dynamo juist ingeschakeld wordt, deze remt dan mee én wekt ook nog eens stroom op. Het ‘slimme’ hieraan is dat de dynamo op een efficiëntere manier wordt gebruikt en een klein beetje brandstof bespaard.
Heeft mijn camper een slimme dynamo?
Als je tijdens het rijden de camper huishoudaccu wil opladen, wil je voor het kiezen van de juiste lader weten of jouw camper een slimme dynamo heeft. Dit komt omdat een slimme dynamo kortstondig hoge piekspanningen kan opwekken die de huishoudaccu en de daarop aangesloten apparatuur mogelijk kan beschadigen. Gelukkig is het niet zo moeilijk om uit te zoeken of jouw camper een slimme dynamo heeft. Door de efficiëntie van de slimme dynamo kom je deze alleen tegen in modernere voertuigen, meestal vanaf emissieklasse Euro 5. Heb je bijvoorbeeld een camper uit 2001, dan zit daar vanuit de fabrikant geen slimme dynamo in. Maar heb je een nieuwere camper of wil je het gewoon graag zeker weten, dan zijn er aantal mogelijkheden die een goede indicatie geven of definitief uitsluitsel geven over of jouw camper een slimme dynamo heeft.
- Heb je een camper met emissieklasse Euro 6? Dan is het vrijwel zeker dat deze is voorzien van een slimme dynamo. Voor voertuigen met emissieklasse Euro 5 is dit niet altijd het geval en daarom zal je naar andere opties moeten kijken om de dynamo te controleren. Voertuigen met emissieklasse Euro 4 of lager hebben in principe geen slimme dynamo, maar check de andere opties om te testen als je het echt zeker wil weten. Weet je niet wat de emissieklasse van jouw camper is, deze kun je controleren via Milieuzones.nl of bij de RDW.
- Voor de dealer of specialist is de vraag of er een slimme dynamo geïnstalleerd is inmiddels ook een terugkerend onderwerp, want naast campers wordt in bedrijfsbussen soms ook een elektra installatie met omvormer geplaatst. Bijvoorbeeld om op locatie elektrisch gereedschap te gebruiken. Vragen staat vrij en met één telefoontje weet je vaak een stuk meer.
- Een kenmerk van een slimme dynamo is de aanwezigheid van een meetshunt op de min-pool van de startaccu. Hiermee meet de boordcomputer het stroomverbruik en de huidige capaciteit van de startaccu. Bekijk de startaccu van de camper en bepaal of er op de min-pool een extra blokje/kastje zit (met kabel), dit kan de meetshunt zijn en aangeven dat er sprake is van een slimme dynamo.
- Wil je het echt zeker weten? Dan zit er maar één ding op en dat is meten. Met een multimeter kun je redelijk eenvoudig bepalen of jouw camper een slimme dynamo heeft. Meet met draaiende motor de spanning, afkomstig van de dynamo, op de startaccu. Is deze spanning bij draaiende motor tussen de 13,8-14,4 Volt en blijft deze daar ook langdurig op hangen, dan heb je geen slimme dynamo. Een slimme dynamo zal na het starten enige tijd boven de 14 Volt blijven, maar na verloop van tijd (bij stationair draaien) uitschakelen en de gemeten spanning valt dan terug naar de accuspanning (12,5 – 13,5 Volt). Heeft de camper een tijd stil gestaan, dan blijft de dynamo langer ingeschakeld om de startaccu op te laden. Rij dan eerst even een rondje en doe de meeting na het rijden.
Huishoudaccu opladen tijdens het rijden
Nadat je hebt bepaald of jouw camper een slimme dynamo heeft kun je ook bepalen hoe je de huishoudaccu tijdens het rijden kunt opladen. Maar let op, dit is niet alleen afhankelijk van het type dynamo maar ook afhankelijk van het type huishoudaccu. Bij een normale dynamo met een loodaccu kun je gebruik maken van een scheidingsrelais. Dit scheidingsrelais koppelt de huishoudaccu en de startaccu zolang de motor draait en zorgt er zo voor dat de dynamo ook de huishoudaccu oplaadt. Een veel gebruikt en goed scheidingsrelais is de Victron Cyrix-CT.
Heb je een slimme dynamo met een loodaccu dan werkt een scheidingsrelais niet goed door het in- en uitschakelen van de dynamo. Je zal dan gebruik moeten maken van een DC/DC-acculader om de huishoudaccu op te laden. De DC/DC-acculader kan beter bepalen of de motor ingeschakeld is en ontlaad de startaccu waardoor de dynamo ingeschakeld blijft. Dit is nodig omdat door het uitschakelen van de dynamo de huishoudaccu maar heel erg langzaam oplaadt. Daarnaast wordt de huishoudaccu door de DC/DC-acculader op een stabiele spanning opgeladen en kan de hoeveelheid stroom beperkt worden, wat mogelijke schade aan de huishoudaccu voorkomt. Een populaire en betrouwbare DC/DC-acculader is de Victron Orion (30A) en de TS-800 (50A).
Heb je een lithium accu of ben je van plan deze te installeren, dan is het altijd aan te raden om gebruik te maken van een DC/DC-acculader. Ook als jouw camper een gewone dynamo heeft. De lage interne weerstand van een lithium accu zorgt er namelijk voor dat deze snel opgeladen kan worden, maar dit betekent ook dat de dynamo (langdurig) veel stroom moet leveren. Dit kan ervoor zorgen dat de dynamo overbelast wordt en zo defect raakt. Een DC/DC-acculader limiteert de maximale stroom én zorgt voor een stabiele laadspanning. Zo wordt de lithium accu veilig opgeladen en gaat de dynamo niet kapot.
Installeren DC-DC Charger
Let bij de installatie van een scheidingsrelais of een DC/DC-acculader op dat je de juiste zekeringen plaatst en gebruik maakt van een draaddikte calculator om te bepalen welke kabels je moet gebruiken. Plaats de zekering zo dicht mogelijk bij de bron, meestal bij de startaccu. Plaats je een DC/DC-acculader en wil je bepalen hoeveel laadvermogen je nodig hebt, ga dan uit van 20% van de accucapaciteit. Heb je een 200Ah accu, plaats dan een DC/DC-acculader die niet meer dan 40A laadvermogen heeft.
Wil je meer weten over de elektra installatie in een camper? Bestel dan het E-book Camper Elektra
Dit artikel bevat een affiliate link. Lees hier meer over in de disclaimer.