Wildkamperen is in veel Europese landen verboden, maar dankzij het allemansrecht is dat in Zweden, Noorwegen en Finland geen probleem. Zo’n publiek recht kent natuurlijk wel een aantal regels, maar in de basis is iedereen vrij om van de natuur te genieten. Echter is het allemansrecht alleen van toepassing op kamperen met een tent. Wildkamperen met een gemotoriseerd voertuig zoals een camper is zelfs verboden in Zweden en Noorwegen. Maar hoe zit dat dan precies en hoe kun je toch vrij op al die mooie plekjes kamperen? In deze blog zetten we alle regels voor je op een rij en leggen we uit hoe het nou écht zit met vrij kamperen met de camper in Scandinavië.
Wij komen al jaren in Scandinavië, maar hebben in de zomer van 2023 niet eerder zoveel campers, overland trucks en auto’s met daktenten gezien. Het was ontzettend druk en zelfs in het hoge noorden waren veel toeristen te vinden. Wij begrijpen die keuze wel. Scandinavië zit namelijk vol mooie plekken en is de perfecte bestemming voor wie op zoek is naar rust, natuur, eindeloos hiken, kampvuurtjes maken en mooie plekken om te kamperen. Maar met zoveel nieuwe toeristen is er ook steeds meer overlast, al is dat vooral te wijden aan het rij- en kampeergedrag. Van offroad rijden, het toilet legen in de natuur en afval achterlaten tot verkeerd parkeren en kamperen op plekken waar dit helemaal niet is toegestaan. Met een beetje pech worden sommige avonturen ook nog gedeeld onder de vele volgers op social media waardoor ook anderen geïnspireerd worden om dit soort dingen te doen.
Ondertussen beginnen sommige locals het echt een beetje zat te worden. Zonde, want de Scandinaviërs zijn erg vriendelijk, staan open voor nieuwe toeristen en hechten juist veel waarde aan de vrije manier waarop zij van de natuur kunnen genieten. Maar op deze manier kan het niet lang goed gaan. Je ziet daarom steeds vaker verbodsborden staan en er wordt zelfs gesproken over het invoeren van een soort vignet of zelfs het verbieden van vrij kamperen voor gemotoriseerde voertuigen. Dit zou natuurlijk super jammer zijn. Maar het goede nieuws is dat het niet zover hoeft te komen als we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen. Dit betekent dat we ons gezonde verstand gebruiken, rekening houden met elkaar én ons houden aan lokale wetten en regels. Op deze manier kunnen we allemaal van onze reizen door Scandinavië genieten zonder wetten te overtreden, de lokale bewoners tot last te zijn of de natuur kapot te maken.
Daarom deel ik in deze blog alles over hoe het nou echt zit met de regels omtrent wildkamperen met de camper in Zweden, Noorwegen en Finland. Dan kunnen we ook in de toekomst blijven genieten van de vrijheid die Scandinavië te bieden heeft.
Wat is wildkamperen en het allemansrecht?
Wildkamperen betekent kamperen in de vrije natuur. Je staat dus niet op een camping of camperplaats, maar trekt de natuur in om daar een mooi plekje te vinden en te overnachten. Het is onderdeel van het allemansrecht waarbij iedereen vrij is om van de natuur te genieten. Zo’n publiek recht kent natuurlijk wel een aantal regels, maar verder ben je vrij om in de natuur te wandelen, zwemmen, varen en wildkamperen. Het is een super mooi concept en brengt mensen dichter bij de natuur waardoor je er ook (meestal) respectvoller mee omgaat. En wildkamperen is natuurlijk ook super avontuurlijk. Je overnacht middenin de natuur, bent helemaal alleen en er zijn geen voorzieningen. Je moet dus helemaal voor jezelf zorgen met niet veel meer om je heen dan een stromend riviertje, de wind die door de bomen waait en het geritsel van dieren uit het bos. Zo’n avontuur trekt veel mensen aan en wildkamperen wordt dan ook veel gedaan. Ook wij gaan graag wildkamperen, al is vrij kamperen in ons geval vaak een betere term. Wij reizen namelijk veel met ons camperbusje en het allemansrecht is alleen van toepassing op kamperen met een tent. Wildkamperen met een camper of ander gemotoriseerd voertuig is zelfs verboden.
Met de camper offroad in Zweden, Noorwegen & Finland
Dat je met een camper, overland truck of auto met daktent niet mag wildkamperen in Zweden, Noorwegen en Finland komt vooral door het verbod op offroad rijden. Om de natuur te beschermen is het namelijk niet toegestaan om met een gemotoriseerd voertuig van de begaande wegen af te gaan. Niet iedereen is bekend met deze regel, maar de regel zorgt ook voor wat verwarring. Want voor sommige mooie kampeerplekjes moet je toch echt van het asfalt af en via dat ene bosweggetje de natuur in. Het goede nieuws is dat er best een kans is dat het toegestaan is om daar te overnachten. Mits het utmark gebied is (land dat niet gebruikt wordt, gecultiveerd is of een actief doel heeft), er geen verbodsbord staat en de plek via een directe aansluiting op die weg toegankelijk is. Met offroad wordt namelijk ook echt offroad bedoeld. Dit betekent dat je alleen met je voertuig op plekken mag komen waar een duidelijke (auto)weg loopt. Dit kan dus ook een gravelroad of zanderig bospaadje zijn, als het maar duidelijk een weg voor gemotoriseerde voertuigen (met straatnaam of bewegwijzeringsbord is) en de weg aangegeven staat op Google Maps. Zo voorkom je dat je op privéwegen of houtkapwegen terechtkomt. Wat in ieder geval absoluut niet is toegestaan zijn dingen zoals river crossings en rijden over mos, rotsen of andere begroeiing. Je maakt hiermee de natuur kapot! Onthoud dus goed: zie je geen duidelijke weg en straat- of bewegwijzeringsbordjes? Dan mag je daar simpelweg niet rijden. En dat is ook helemaal prima. Zweden, Noorwegen en Finland liggen namelijk vol met mooie kampeerplekken waar je wel mag komen!
Met name overlanders, 4×4 voertuigen en wat avontuurlijke camperaars hebben de neiging om van gebaande paden af te gaan en delen hun offroad avonturen graag op social media. Weet dus dat dit verboden is! Doe het dus niet omdat een ander het ook doet. Geef het goede voorbeeld en spreek anderen er liever op aan als ze zich niet aan de regels houden. Het is namelijk precies deze kleine groep die het mogelijk voor de rest verpest en waardoor vrij kamperen mogelijk in de toekomst wordt verboden.
Algemeen rij- en kampeergedrag
Een andere ergernis die begint toe te nemen is het algemene rij- en kampeergedrag van sommige toeristen. Dit heeft niet uitsluitend, maar vooral betrekking op toeristen die een wat grotere camper of overland truck rijden. Vooral Noorwegen kent namelijk veel smalle wegen die eigenlijk niet echt geschikt zijn voor grotere voertuigen. Mede hierdoor wordt vaak langzamer gereden dan officieel mag. Omdat in het midden en noorden van het land nauwelijks tot geen meerbaanswegen zijn, ontstaat er al snel een treintje met auto’s. Rij jij vooraan en merk je dat degene achter je sneller is? Ga dan even aan de kant zodra het kan zodat diegene je kan passeren. Dit wordt erg gewaardeerd en voorkomt een hoop ergernis in het verkeer. Zeker in het hoogseizoen waarbij sommige locals wel meerdere keren per dag achter zo’n langzame camper terechtkomen.
Verder kampeer en parkeer je niet op plekken waar dit niet mag. Dus niet op farmland, in iemand zijn tuin en op alle plekken waar geen duidelijke weg naartoe leidt, maar ook niet bij passeerhavens (vaak aangegeven met een blauw bordje met de letter M erop) of langs/op de weg waar het dus vaak al zo smal is. Hetzelfde geldt voor de complete kampeerset uitstallen op een parkeerplaats. Doe dit ook niet als je ziet dat anderen het wel doen. Met name bij populaire hikes, nationale parken, bezienswaardigheden en plekken zoals de Lofoten is dit in het hoogseizoen een groot probleem. Is de parkeerplaats dus vol of past jouw voertuig niet in een parkeervak omdat deze te groot is? Parkeer deze dan niet overdwars, op een plek waar die heel erg uitsteekt, op het gras of langs/op de weg. Ook dit zorgt namelijk voor enorme overlast. Vooral omdat mensen al snel doen wat een ander ook doet en zo elkaars (slechte) voorbeeld volgen. Hier niet aan meedoen bespaart je overigens mogelijk ook nog een hoge boete.
Regels (wild)kamperen met auto of camper in Zweden, Noorwegen en Finland
Voor wildkamperen – of eigenlijk vrij kamperen – met een auto of camper in Zweden, Noorwegen en Finland kun je in de basis de regels aanhouden van het allemansrecht met daarbij een aantal extra regels zoals het verbod op offroad rijden. Hieronder zet ik de meest belangrijke regels voor kamperen (met de camper of auto) in Scandinavië nog even voor je op een rij:
- Je mag niet binnen 150 meter van bebouwing kamperen
- Je mag niet op privéterrein kamperen, tenzij je toestemming hebt van de eigenaar
- Check lokale websites voor de regels van kamperen in nationale parken
- Je mag maximaal 48 uur op dezelfde plek verblijven
- Offroad rijden is verboden
- Neem afval (ja, ook wc papier) altijd mee, gebruik geen afwasmiddel of shampoo in de natuur en loos grijs water alleen op daarvoor bestemde loosplekken (leave nothing but footprints).
- Van 15 april tot 15 september geldt een algemeen vuurverbod. Tijdens deze periode is het verboden om een kampvuur te maken in of vlakbij bebost gebied en andere buitengebieden. Ondanks het algemene vuurverbod is het wel toegestaan om een kampvuur te maken als er duidelijk geen risico is op een bosbrand. Dit is bijvoorbeeld het geval als het veel en voor langere periode heeft geregend, er sneeuw op de grond ligt of je je dichtbij water bevindt, zoals op het strand. Let er wel op dat deze regels soms per gemeente kunnen verschillen. Verder is het altijd aan te raden om alleen een kampvuur te maken op de daarvoor bestemde vuurplaatsen (deze vind je bijna overal, maar zijn veiliger in gebruik) of gebruik te maken van een veilige vuurstove (wij gebruiken vaak deze solo stove). Houd ook weerapps of lokale websites in de gaten voor een mogelijk algeheel vuurverbod (fire bans en stringent fire bans) in een bepaalde regio i.v.m. langdurige droogte en een vergroot risico op bosbranden. Maak verder geen vuur op rotsen (i.v.m. barsten), mos, veenmoeras en humusrijke bosbodems waar vuur snel kan verspreiden en gebruik alleen losse takken en dennenappels om het vuur aan te maken (takken van levende bomen afbreken, schors afsnijden of gevallen bomen als brandhout gebruiken is verboden). En belangrijk natuurlijk: zorg ervoor dat je het vuur altijd onder controle hebt en het goed blust als je weer vertrekt.
Vrij kamperen met de camper in Scandinavië
Wildkamperen met de camper in Noorwegen, Zweden en Finland is dus niet toegestaan, maar er zijn echt zoveel mooie plekken waar je wel met je camper, overland truck of auto met daktent mag kamperen. Daar hoef je echt niet per se offroad voor te gaan en de natuur kapot te rijden. Er zijn genoeg andere plekken die net zo mooi of zelfs veel mooier zijn! En die paar regels die erbij horen zijn eigenlijk ook heel vanzelfsprekend. Die zorgen er alleen maar voor dat de bewoners en de natuur geen overlast hebben van al die kampeerders, waardoor we ook in de toekomst nog kunnen genieten van het allemansrecht en de mogelijkheid van vrij kamperen. Verder is het natuurlijk ook goed om af en toe wel een camping op te zoeken. De prijs voor overnachten en mogelijk een extra vergoeding voor warm douchen, wassen/drogen en eventueel grijs water lozen zorgen ook voor mensen hun inkomen. En zeker in Scandinavië, waar het seizoen erg kort is, is het fijn om op die manier ook financieel wat bij te dragen.
Verder willen we nog de tip geven om gevonden kampeerplekjes niet te delen op bepaalde camper en overland apps. Zo’n app is heel erg handig, maar het zorgt er ook voor dat al die mooie plekjes wel heel erg makkelijk gevonden kunnen worden en het er veel drukker is dan het anders waarschijnlijk zou zijn. En drukte zorgt logischerwijs ook weer voor meer overlast. Deel die mooie plekjes daarom liever onderling als iemand erom vraagt, maar zet het niet in een app of online waar vervolgens iedereen het kan vinden. Zoals eerder gezegd zitten Zweden, Noorwegen en Finland vol mooie kampeerplekjes in de natuur waar je met een voertuig wel mag komen. Je vindt ze makkelijk door gewoon af en toe van de hoofdweg af te gaan (let op dat je dus niet offroad gaat). Door ze niet met iedereen te delen is de kans ook groter dat je zo’n kampeerplekje even helemaal voor jezelf hebt. En dat is toch vaak een van de redenen waarom mensen graag naar Scandinavië reizen: rust, ruimte en natuur!
Kortom: geniet van het mooie Scandinavië, maar doe het wel verantwoord 🙂
Dit artikel bevat een affiliate link. Lees hier meer over in de disclaimer.
