Fotograferen in de winter is niet bij iedereen favoriet, maar de winter is juist een seizoen waarbij je de meest mooie foto’s kan maken. Van landschappen die veranderen in een besneeuwd winter wonderland tot het mooie zachte licht waar je als fotograaf alleen maar heel blij van kan worden. Maar de kou en eventuele sneeuw zijn ook een flinke uitdaging. Zowel voor jezelf als voor je camera-apparatuur. Daarom deel ik in deze blog mijn beste winterfotografie tips voor fotograferen in de (extreme) kou.

Winterfotografie: 6 tips voor fotograferen in de kou

Hoewel ik helemaal niet zo’n fan ben van de kou, is de winter toch stiekem een van mijn favoriete seizoenen om in te fotograferen. Ik reis in de winter graag naar Scandinavië en het is echt een feestje om daar elke dag met mijn camera rond te lopen. Dat mooie zachte licht, het fotograferen van allerlei outdoor activiteiten, het dansende noorderlicht en natuurlijk de besneeuwde landschappen. Tijdens deze winterreizen door Scandinavië heb ik gefotografeerd bij temperaturen tot -25°C. Hierdoor heb ik geleerd wat belangrijk is tijdens het fotograferen in de (extreme) kou. Want mijn eerste winterreis was ik allemaal wel iets minder goed voorbereid dan tegenwoordig. Zo had ik bijna altijd koude voeten en deden mijn vingers na een minuut of 10 serieus pijn van de kou zodra ik mijn camera erbij pakte. Iets wat niet alleen gebeurde door verkeerde kleding, maar ook door op een verkeerde manier te fotograferen. Gelukkig waren we op dat moment vlakbij ons camperbusje en stond de kachel aan waardoor ik snel weer kon opwarmen, maar als je geen veilige warme plek in de buurt hebt kunnen dit soort koude omstandigheden best gevaarlijk zijn. Zo kun je onderkoeld raken en last krijgen van bevriezingsverschijnselen.

#1 Kleed je warm aan d.m.v. laagjes
Het allerbelangrijkste tijdens het fotograferen in de kou is dat je zelf warmt blijft. Zeker als je gaat fotograferen in gebieden waar de temperatuur flink onder het vriespunt uit kan komen, is het belangrijk om jezelf goed warm aan te kleden. Zo voorkom je dat je het onaangenaam koud krijgt of mogelijk zelfs onderkoeld raakt of last krijgt van bevriezingsverschijnselen, iets wat bij extreem koude temperaturen een serieus risico is. Het meest effectief als het aankomt op kleding is door te werken met laagjes en gebruik te maken van isolerende materialen. Mijn basis set-up ziet er meestal zo uit:

• Icebreaker thermoshirt en onderbroek (merinowol)
• Icebreaker Hike+ Heavy Crew sokken (merinowol)
• Fjällräven gevoerde wandelbroek
• The North Face Fleecetrui
• Fjällräven lichtgewicht isolerende jas (wolvulling)
• Patagonia beanie of Barts kamikaze muts
• Sorel Torino winterboots

Als het echt extreem koud is kan ik extra lagen toevoegen, bijvoorbeeld door een extra trui en dunne broek onder de buitenste laag aan te trekken of door een extra dikke donsjas aan te doen. Wat ik soms ook doe is mijn hard shell jas over mijn andere isolatiejas aantrekken. Deze is niet per se heel warm (hoewel die van mij wel een drie-lagen-systeem heeft), maar wel wind- en waterdicht. Regendruppels rollen door de impregneerlaag zo van je jas af in plaats van dat het erin trekt. En dat is belangrijk, want kou in combinatie met natte kleding is echt geen goede combinatie. Gelukkig zit er in sneeuw minder vocht, maar ook als het sneeuwt of hard waait kan een hard shell over je isolerende jas zeker een welkome toevoeging zijn.

#2 Fotografie handschoenen
Warme handschoenen zijn ook een must bij het fotograferen in de winter, maar ik benoem deze even apart omdat er ook speciale fotografie handschoenen bestaan (of ook voldoen als fotografiehandschoen). Afhankelijk van de temperatuur waaraan ze moeten voldoen zijn ze wat dunner zodat je nog goed de knoppen van je camera kan bedienen of juist wat dikker en voorzien van touchscreenbediening of vingertoppen die je open kan klappen. Dit is super fijn, want anders moet je elke keer je handen uit de handschoen halen als je wil fotograferen. Je handen zijn dan binnen no time koud en ze zijn niet zomaar weer warm zodra je je hand weer terug in de handschoen doet. Dat komt omdat je lichaam als eerste reactie op kou de vitale organen zoals je hart en longen zal beschermen door deze zo warm mogelijk te houden. Dit gaat ten koste van de doorbloeding naar de rest van je lichaam en met name aan de uiteinden zoals tenen en vingers voel je dat als eerste. Je laat ze dus liever gewoon in de handschoen tijdens het fotograferen. Investeren in een paar warme fotografiehandschoenen is dus zeker een aanrader! Mijn handschoenen set-up ziet er meestal zo uit:

• The North Face Etip (liner)
• The North Face Apex Etip (dikkere handschoen)
• The Heat Company Shell (Shell)

De Etip handschoenen van The North Face vind ik persoonlijk heel fijn om te dragen. Ze hebben een goede pasvorm, zijn verkrijgbaar in verschillende diktes en daardoor geschikt in verschillende temperaturen en de touchscreenbediening die ik nog weleens gebruik voor mijn telefoon werkt erg goed. Daarnaast heb ik de shell gekocht van The Heat Company. Deze doe je over je liner als het buiten écht koud is. Het voordeel van deze shell is dat je de vingertoppen open kan klappen waardoor je niet de hele want hoeft uit te doen als je gaat fotograferen. Daarnaast kun je bovenop een handwarmer doen voor extra warmte. De shell is wel een investering, maar ik heb ‘m toch gekocht na de eerste winter en heb er nog geen moment spijt van gehad!

#3 Neem warmte mee
Ga je langer naar buiten of heb je zelfs plannen om een serieuze – misschien wel meerdaagse – hike of campingtrip te maken waarbij je wil fotograferen? Zorg er dan voor dat je spullen bij je hebt waarmee je jezelf tussendoor warm kan maken. Denk bijvoorbeeld aan een jetboil zodat je een kop thee of een warme maaltijd kan maken, extra handwarmers en verwarmde zooltjes voor in je (hand)schoenen, iets om vuur te maken en misschien zelfs wel een elektrisch deken die je opgeladen mee kan nemen.

#4 Extra batterijen
Batterijen kunnen niet goed tegen de kou en daardoor gaan ze veel sneller leeg dan normaal het geval is. Dit geldt voor je camera, maar bijvoorbeeld ook voor je telefoon. Neem daarom extra batterijen (en eventueel een powerbank) mee en draag deze samen met je telefoon zo dicht mogelijk bij je lichaam. Zo hebben batterijen het minst last van de kou en gaan ze langer mee.

#5 Plan je fototrips
Een van de belangrijkste fouten die ik maakte tijdens de eerste keer fotograferen in extreem koude temperaturen was dat ik de trip niet goed had voorbereid en daardoor verschillende lenzen meenam om te wisselen. Het wisselen van lenzen zorgt niet alleen voor meer risico op condens in je camera en lenzen, maar voor de handeling ben je ook sneller geneigd om je handschoenen uit te doen. En zoals eerder aangegeven is dat een heel slecht idee als het echt heel koud is buiten. Je handen zijn binnen no time koud en je krijgt ze niet zomaar weer warm. Plan je winter fototrips daarom goed en bedenk welke lens je hiervoor wil gebruiken zodat je buiten niet onnodig lenzen hoeft te wisselen.

#6 Voorkom condensatie op camera en lenzen
Ik benoemde het net al even kort, maar in de laatste tip wil ik nog iets dieper ingaan op het risico van condens binnen de camera en lenzen. Condensatie treedt op wanneer vocht in de lucht in contact komt met een koud oppervlak. Het voordeel van echt koude winters is dat er in koude lucht minder vocht zit en condens daarom minder een probleem zal vormen dan bij temperaturen die rond het vriespunt liggen. Toch is het goed om er altijd extra op te letten wanneer je gaat fotograferen in de winter. Vocht kan namelijk echt funest zijn voor je camera spullen, en dan met name als vocht binnen de camera of lens terechtkomt. Het kan zorgen voor storingen en schimmelvorming, maar het kan ook de beeldkwaliteit ernstig beïnvloeden of zelfs je camera of lens permanent beschadigen. Probeer dit daarom te voorkomen door buiten zo min mogelijk of liever geen lenzen te wisselen, dit anders snel en beschut voor regen/sneeuw te doen, en door je camera eerst een beetje te laten wennen aan de buitentemperatuur. Dit kun je doen door de camera en lenzen eerst in een cameratas mee naar buiten te nemen in plaats van direct aan een camerariem om je nek of schouder (hetzelfde geldt als je weer naar binnen gaat). De overgang in temperatuur is dan net iets minder extreem. Dit helpt om condensatie aan de binnenkant te voorkomen.

Dit artikel bevat een affiliate link. Lees hier meer over in de disclaimer.