Fotograferen in de winter is niet bij iedereen favoriet, maar de winter is juist een seizoen waarbij je de meest mooie foto’s kan maken. Van landschappen die veranderen in een besneeuwd winter wonderland tot het mooie zachte licht waar je als fotograaf alleen maar heel blij van kan worden. Maar de kou en eventuele sneeuw zijn ook een flinke uitdaging. Zowel voor jezelf als voor je camera-apparatuur. Daarom deel ik in deze blog mijn beste winterfotografie tips voor fotograferen in de (extreme) kou.
Winterfotografie: 6 tips voor fotograferen in de kou
Hoewel ik best een koukleum ben, is de winter toch stiekem een van mijn favoriete seizoenen. Het landschap dat verandert in een prachtig winter wonderland en het zachte licht is echt een feestje voor zowel het oog als voor de lens van mijn camera. Mede daardoor reis ik in de winter altijd graag naar Scandinavië en kocht ik later zelfs een huisje in Noord-Zweden. Daar heb je tenslotte nog echte winters met veel sneeuw, donkere dagen en het dansende noorderlicht. Voor mij als outdoor fotograaf is de winter daar een fantastisch seizoen om in te fotograferen, maar de locatie brengt ook een flinke uitdaging met zich mee: extreme kou. Temperaturen tussen de -10°C en -20°C zijn hier in de winter namelijk heel gewoon, met af en toe zelfs uitschieters naar -25°C tot -30°C. Dat zijn temperaturen die serieuze risico’s met zich meebrengen, zoals onderkoeling en bevriezingsverschijnselen, maar ook voor je camera m.b.t. bevriezen en condens. De eerste keer tijdens het fotograferen in deze temperaturen was ik alleen niet zo goed voorbereid als nu. Met name mijn handen en voeten waren op een gegeven moment zo koud dat het serieus pijn deed. Gelukkig was ik steeds maar korte bij de camper weg en kon ik binnen snel weer opwarmen. Maar als je geen veilige warme plek in de buurt hebt kunnen dit soort koude omstandigheden best gevaarlijk zijn. Gelukkig was dit bij mij niet het geval, maar door deze ervaringen heb ik wel geleerd wat echt belangrijk is tijdens het fotograferen in extreme kou.
#1 Kleed je warm aan d.m.v. laagjes
Het allerbelangrijkste tijdens het fotograferen in de kou is dat je zelf warmt blijft. Zeker als je gaat fotograferen in gebieden waar de temperatuur ver onder het vriespunt uit kan komen, is het belangrijk om jezelf goed warm aan te kleden. Zo voorkom je dat je het onaangenaam koud krijgt of mogelijk zelfs onderkoeld raakt of last krijgt van bevriezingsverschijnselen, iets wat bij extreem koude temperaturen een serieus risico is. Het meest effectief als het aankomt op kleding is door te werken met laagjes en gebruik te maken van isolerende materialen. Kies overigens gerust kleding en schoenen die één of twee maten groter zijn dan je normale maat. Zo houd je niet alleen ruimte over voor extra lagen of dikke kleding (zoals een thermo legging onder je broek, extra dikke sokken in je schoenen en een isolatiejasje onder je dikke winterjas), maar lucht isoleert ook. Zorg er daarom voor dat je genoeg ruimte overhoudt en zowel schoenen als kleding niet te strak zit.
Mijn laagjes outfit ziet er (bij extreme kou) meestal zo uit:
- Hanwag: Banks Winter Lady GTX Wandelschoen
- The Heat Company: Verwarmde Voetzolen
- Icebreaker: Hike+ Heavy Crew Sokken
- Icebreaker: 260 Tech Thermo Legging
- Revolution Race: Hiball Softshell Broek
- Revolution Race: Waffle Half-Zip Baselayer Thermo Top
- The North Face: 100 Glacier-Fleecetrui
- Revolution Race: Halo 2L Insulated Ski Jas
- Patagonia beanie of Barts kamikaze muts
#2 Fotografie handschoenen
Warme handschoenen zijn ook een must bij het fotograferen in de winter, maar dat is voor mij nog een flinke zoektocht geweest en nog steeds vind ik dit het meeste lastige onderdeel van de outfit. Je handen en met name vingers zijn namelijk samen met je voeten en tenen de eerste lichaamsdelen die koud worden. Dat komt omdat je lichaam als eerste reactie op kou de vitale organen zoals je hart en longen zal beschermen door deze zo warm mogelijk te houden. Dit gaat ten koste van de doorbloeding naar de rest van het lichaam en met name aan de uiteinden zoals de tenen en vingers voel je dat als eerste. Wat dat betreft kan je beter kiezen voor wanten dan voor handschoenen (doordat daar meer lucht in zit, isoleren ze beter) en het liefst natuurlijk zo dik en warm mogelijk. Want eenmaal je handen koud, krijg je deze niet zo makkelijk meer opgewarmd. Maar fotograferen met wanten of dikke handschoenen is ook niet makkelijk. Gelukkig zijn er een paar goede opties op de markt.
Zo heb je o.a. de handschoenen van The Heat Company. Zij bieden een merino wollen handschoen (dit is de warmste die ze hebben) als liner, waar je hun shell overheen kan doen. Ook met handschoenen is het dus mogelijk om met laagjes te werken. Het fijne van de shell is dat deze goed de warmte vasthoudt en er bovenop een vakje zit waar je een handwarmer in kan doen. Bovendien kan je het deel rondom de vingers openklappen. De vingertoppen van de liner handschoen komen dan tevoorschijn, waardoor je de knoppen op je camera kan bedienen zonder dat de hele want/shell uit hoeft als je gaat fotograferen. Voor veel fotografen is dit een goede optie voor fotograferen bij extreem koude temperaturen. Ik kreeg echter toch snel koude vingers zodra ik de vingertoppen van de shell openklapte (ik heb het nogal snel koud). Ik heb daarom nu gekozen voor de Hestra Heli-Ski 3-finger handschoen. Dit is een van de warmste handschoenen van Hestra en is een soort handschoen en want in één. Het is namelijk een 3-vinger handschoen, waarbij je wijsvinger en duim los van de want zitten. Dit is ideaal voor fotografen, omdat je met de want en duim goed de body van je camera kan vasthouden, en met de wijsvinger los de knoppen nog goed kan bedienen.
#3 Neem warmte mee
Ga je langer naar buiten of heb je zelfs plannen om een serieuze – misschien wel meerdaagse – hike of campingtrip te maken waarbij je wil fotograferen? Zorg er dan voor dat je spullen bij je hebt waarmee je jezelf tussendoor warm kan maken. Denk bijvoorbeeld aan een jetboil zodat je een kop thee of een warme maaltijd kan maken, extra handwarmers en verwarmde zooltjes voor in je (hand)schoenen, iets om vuur te maken en misschien zelfs wel een elektrisch deken die je opgeladen mee kan nemen.
#4 Extra batterijen
Batterijen kunnen niet goed tegen de kou en daardoor gaan ze veel sneller leeg dan normaal het geval is. Dit geldt voor je camera, maar bijvoorbeeld ook voor je telefoon. Neem daarom extra batterijen (en eventueel een powerbank) mee en draag deze samen met je telefoon zo dicht mogelijk bij je lichaam. Zo hebben batterijen het minst last van de kou en gaan ze langer mee.
#5 Plan je fototrips
Een van de belangrijkste fouten die ik maakte tijdens de eerste keer fotograferen in extreem koude temperaturen was dat ik de trip niet goed had voorbereid en daardoor verschillende lenzen meenam om te wisselen. Het wisselen van lenzen zorgt niet alleen voor meer risico op condens in je camera en lenzen, maar voor de handeling ben je ook sneller geneigd om je handschoenen uit te doen. En zoals eerder aangegeven is dat een heel slecht idee als het echt heel koud is buiten. Je handen zijn binnen no time koud en je krijgt ze niet zomaar weer warm. Plan je winter fototrips daarom goed en bedenk welke lens je hiervoor wil gebruiken zodat je buiten niet onnodig lenzen hoeft te wisselen.
#6 Voorkom condensatie op camera en lenzen
Ik benoemde het net al even kort, maar in de laatste tip wil ik nog iets dieper ingaan op het risico van condens binnen de camera en lenzen. Condensatie treedt op wanneer vocht in de lucht in contact komt met een koud oppervlak. Het voordeel van echt koude winters is dat er in koude lucht minder vocht zit en condens daarom minder een probleem zal vormen dan bij temperaturen die rond het vriespunt liggen. Toch is het goed om er altijd extra op te letten wanneer je gaat fotograferen in de winter. Vocht kan namelijk echt funest zijn voor je camera spullen, en dan met name als vocht binnen de camera of lens terechtkomt. Het kan zorgen voor storingen en schimmelvorming, maar het kan ook de beeldkwaliteit ernstig beïnvloeden of zelfs je camera of lens permanent beschadigen. Probeer dit daarom te voorkomen door buiten zo min mogelijk of liever geen lenzen te wisselen, dit anders snel en beschut voor regen/sneeuw te doen, en door je camera eerst een beetje te laten wennen aan de buitentemperatuur. Dit kun je doen door de camera en lenzen eerst in een cameratas mee naar buiten te nemen in plaats van direct aan een camerariem om je nek of schouder (hetzelfde geldt als je weer naar binnen gaat). De overgang in temperatuur is dan net iets minder extreem. Dit helpt om condensatie aan de binnenkant te voorkomen.
Dit artikel bevat een affiliate link. Lees hier meer over in de disclaimer.