De Dolomieten is een bergketen gelegen in het noorden van Italië. De regio staat bekend om het indrukwekkende landschap met groene valleien, heldere meren en de bergen met steile rotswanden en pieken die torenhoog boven de rest van het landschap uitsteken. En met die bergen gebeurt bij zonsopkomst en zonsondergang iets bijzonders: enrosadira, het natuurverschijnsel van de Dolomieten.
De Italiaanse Dolomieten is een populaire regio in de zomer om te hiken en in de winter voor de wintersport. De regio ontvangt dan veel toeristen. Om te laten zien dat de regio ook heel mooi is om in het laagseizoen te bezoeken, ging ik tijdens de eerste sneeuwval in november op pad met mijn camera om de schoonheid van het indrukwekkende landschap te fotograferen. Niet wetende dat ik daarbij ook hét natuurverschijnsel van de Dolomieten zou vastleggen: Enrosadira.
Wat is enrosadira?
Enrosadira is afgeleid van de Ladinische term ‘rosadüra’ dat letterlijk roze wordend betekent, maar het is vooral bekend onder de naam Alpenglow. Enrosadira of Alpenglow is te zien tijdens zonsopkomst en zonsondegang. De bergtoppen in de Dolomieten kleuren dan van lichtgeel naar oranje, rood en zelfs roze en paars. Totdat de nacht definitief valt en de bergen in het donker verdwijnen. Het is een bijzonder natuurverschijnsel om te mogen aanschouwen en de vers gevallen sneeuw op de toppen maakt het geheel een waar winter wonderland.
Tijdens mijn reis in de Dolomieten heb ik elke dag wel mooie zonsondergangen gezien. In de Dolomieten schijnt namelijk maar liefst 300 dagen per jaar de zon, dus tenzij je net pech hebt kun je elke dag genieten van mooie zonsopkomsten en zonsondergangen. Maar wat mij betreft is die van Nuvolau op de Giau Pass de allermooiste. Het licht daaromheen kleurt volledig paars tot roze, terwijl de omliggende bergen mooi oranje kleuren. Magisch! Door de verschillende standen van de zon gedurende het jaar en door verschillende atmosferische omstandigheden is de gloed overigens niet altijd hetzelfde. Zo staat in de zomer de zon hoger en kun je langer genieten van enrosadira omdat de schemering langer duurt. Terwijl in de winter de zon een stuk lager staat en ook de sneeuw bijvoorbeeld weer invloed kan hebben op het kleurenspektakel in de bergen.
Verklaringen
Er zijn meerdere theorieën geweest over dit natuurverschijnsel in de Dolomieten, maar volgens geologen ontstaat enrosadira door magnesiumrijke calciumcarbonaatmineralen in het gesteente. Een minder realistisch maar wel mooi verhaal is de legende van dwergkoning Laurino, zijn dochter prinses Ladina en hun rozentuin.
Lang geleden woonde in de bergen boven Val di Fasse een dwergvolk geregeerd door koning Laurino. De koning en zijn dochter, prinses Ladina, hadden een prachtige rozentuin die op een dag de aandacht trok van prins Latemar. Toen hij de tuin van dichtbij wilde bekijken zag hij prinses Ladina tussen de rozen. Hij werd zo getroffen door haar schoonheid, dat hij de prinses ontvoerde om met haar te trouwen. Koning Laurino was diep bedroefd waarop de rozentuin vervloekte en zwoer dat zijn rozen nooit meer zouden bloeien, zodat niemand de rozentuin dag of nacht zou kunnen bewonderen. In zijn wanhoop vergat hij echter de zonsopkomst en zonsondergang, de momenten tussen dag en nacht in. Sindsdien kleurt de rozentuin alleen nog op die momenten, wat zorgt voor het kleurenspektakel op de bergtoppen van de Dolomieten.
Tips om tijdens zonsondergang te fotograferen
Voor het fotograferen van enrosadira is het belangrijk om op tijd te zijn en vooral ook om niet te vroeg weer weg te gaan. De drie foto’s in dit artikel zijn bijvoorbeeld allemaal tijdens dezelfde zonsondergang gemaakt. De bovenste foto is aan het begin van de zonsondergang en de onderste tijdens de laatste zonnestralen die achter de berg verdwijnen. Veel mensen doen daarna de camera in de tas en vertrekken weer, maar het loont om net na zonsondergang nog heel even te wachten. De lucht kleurt dan roze en paars zoals op de tweede foto en dat is misschien wel het mooiste moment van de hele zonsondergang. Fotografeer verder met een zo laag mogelijke ISO-waarde voor zo min mogelijk ruis en een snelle sluitertijd om bewogen foto’s te voorkomen. Het diafragma is afhankelijk van het moment van de zonsondergang en hoeveel scherptediepte je in de foto wil creëren. Gebruik de A-stand op de camera om deze automatisch de ISO en sluitertijd te laten bepalen, dan hoef jij alleen het diafragma (F getal) handmatig in te stellen.
Maak gebruik van een kleiner diafragma (bijvoorbeeld F8 of hoger) als je zoveel mogelijk scherp wil hebben op de foto en een groter diafragma (bijvoorbeeld F4.0 of lager) als je meer scherptediepte in de foto wil creëren (hoe lager het getal > hoe groter het diafragma > des te meer scherptediepte). Dat doe je bijvoorbeeld als je duidelijk een onderwerp op de voor- of achtergrond hebt zoals op de eerste foto in dit artikel. Maar ook naar mate het donkerder wordt moet mogelijk het diafragma omhoog om te voorkomen dat de foto te donker wordt, maar je kunt ook de sluitertijd wat omhoog zetten om meer licht te vangen. Maak gebruik van een statief als de sluitertijd te lang is om de camera met de hand stil te houden, anders krijg je bewogen foto’s. Kijk verder uit voor lensflare, de rondjes of strepen die ontstaan door reflectie binnen de lens. Meestal is het al verholpen door de camera iets van de zon af te draaien. Sowieso is de compositie mooier als je de zon op ongeveer 1/3 of 2/3 in je foto zet in plaats van recht in het midden.
Heb jij al eens enrosadira mogen aanschouwen in de Dolomieten?
