Filmfotografie heeft een opvallende comeback gemaakt. Ondanks de indrukwekkende vooruitgang in digitale fotografie, zijn er veel fotografen die de charme van de analoge camera en het filmrolletje weer hebben ontdekt. Veel fotografen zijn nieuw in de wereld van filmfotografie en houden het daarom vaak bij de kleinere en vaak ook wat goedkopere 35mm camera’s. Maar voor wat meer uitdaging of professionelere foto’s van betere kwaliteit kom je al snel uit bij 120 film. In dit artikel deel ik daarom de 5 beste middenformaat analoge camera’s.

5 beste middenformaat camera’s (120 film)

Analoge fotografie, ook bekend als filmfotografie, heeft een rijke geschiedenis en is lange tijd het voornaamste fotografische medium geweest. Het grote aanbod aan analoge camera’s en lenzen kan met name voor beginners daarom erg overweldigend zijn. Want ga je voor een spiegelreflexcamera of geef je liever de voorkeur aan een meetzoekercamera? En gekozen voor 120 film, ga je dan voor een compacte 6×4.5 of kies je toch liever voor een 6×7? En welk merk en type kun je dan het beste kiezen?

Vraag het aan verschillende filmfotografen en je krijgt ongetwijfeld ook verschillende antwoorden. Iedereen heeft zo zijn eigen voorkeuren, wat het er niet eenvoudiger op maakt om je eerste middenformaat camera te kiezen. Om deze reden heb ik uitgebreid onderzoek gedaan om te ontdekken welke middenformaat camera’s het vaakst worden aanbevolen. Zo heb ik talloze blogartikelen doorgespit, ongeveer evenveel YouTube video’s bekeken en analoge fotografen op social media geraadpleegd via een poll. Op basis van de resultaten is daar onderstaande top 5 uitgekomen, met een divers scala aan formaten 120 filmcamera’s.

Wil je meer weten over de verschillen tussen 35mm en 120 film? Lees dan deze blog.

#1 Mamiya 645 1000S
De Mamiya 645 1000S, geïntroduceerd door de befaamde Japanse fabrikant Mamiya in de late jaren ’70, is een middenformaat camera die zich onderscheidde vanwege zijn goede bouwkwaliteit en geavanceerde functies. De camera werd daardoor al snel favoriet bij zowel professionele fotografen als amateurs. Bovendien is de Mamiya 645 1000s met het 6×4.5 middenformaat film een goede compromis tussen de grotere middenformaat camera’s en de kleine handzame 35mm analoge camera’s. Het is daardoor niet alleen een van de meest compacte middenformaat camera’s, maar ook eentje die nog goed te verkrijgen en redelijk betaalbaar is. Dit maakt het de perfecte camera voor wie net start met 120 film of wie zich vooral bezighoudt met reis- en documentaire fotografie.

Dankzij de handmatige modus en de veelzijdige belichtingsregeling met het zelf kunnen instellen van het diafragma en de sluitertijd, heb je als fotograaf volledige controle over de belichting. Ook de ingebouwde spiegelvergrendeling is een welkome toevoeging. Deze zorgt voor minimale trillingen tijdens het fotograferen. Samen met het nog enigszins lichte gewicht is het daardoor met deze camera nog mogelijk om uit de hand te schieten. Verder heeft de Mamiya 645 1000S een sterke behuizing, waardoor de camera tegen een stootje kan en bestand is tegen intensief gebruik.

Er zijn overigens verschillende Mamiya 645 modellen verkrijgbaar, maar een belangrijke reden om voor de 1000S te kiezen is vanwege de sluitertijd. In tegenstelling tot andere 645 modellen kun je de sluitertijd van de 1000S instellen tot 1/1000 seconde. Daardoor kun je met dit model beter fotograferen bij weinig ligt en makkelijker fotograferen vanuit de hand zonder dat het beeld compleet bewogen is.

#2 Hasselblad 500 C/M
Een andere ‘compacte’ middenformaat camera is de Hasselblad 500 C/M. Hasselblad is een Zweedse fabrikant van fotocamera’s en staat vooral bekend om camera’s met het 6×6 formaat, wat vierkante foto’s oplevert. Hasselblad kan gerust een icoon in de wereld van fotografie genoemd worden. Zo bestaat het bedrijf al sinds 1841 en werden hun camera’s door NASA gebruikt tijdens de missies van het Apollo-programma toen de eerste mensen op de maand landden. Maar de echte doorbraak van het bedrijf was al eerder, in 1957, toen de Hasselblad 500 C werd uitgebracht. Het kenmerkende 500 C-ontwerp vormde de basis voor de productlijn met het V-systeem voor de komende 60 jaar, waarbij er zelfs nog varianten werden geproduceerd tot 2013.

Een klassieker uit het V-systeem is de Hasselblad C/M, dit is de opvolger van de eerste uit de 500-serie, de Hasselblad 500 C. De Hasselblad C/M is geïntroduceerd in de vroege jaren ’70 en is geliefd bij zowel professionele als enthousiaste amateurfotografen. Net als de Mamiya 645 1000S heeft ook deze camera een veelzijdige belichtingsregeling met handmatige modus waarbij je de sluitertijd en het diafragma onafhankelijk van elkaar kan instellen. Bovendien kun je met deze camera eenvoudig objectieven, zoekerprisma’s en filmachterwanden wisselen. Hierdoor heb je enorm veel flexibiliteit in de stijl waarmee je wil fotograferen. Ook geliefd zijn de Carl Zeiss-lenzen die je kan gebruiken en die een mooie beeldkwaliteit leveren.

Ten opzichte van de oorspronkelijke Hasselblad 500 C kwamen er met de 500 C/M een aantal welkome verbeteringen. Hoewel het eenvoudige en enigszins compacte ontwerp bleef, kreeg je met de 500 C/M wel de mogelijkheid om het matglazen scherm te verwisselen. Dit geeft je als fotograaf de vrijheid om het zoekerbeeld aan te passen naar eigen behoefte. Daarnaast beschikt de Hasselblad 500 C/M over een filmterugloophendel, waardoor het terugspoelen van de film makkelijker en sneller gaat vergelijken met de handmatige terugloop van de 500C. Ook is de C/M compatible met een motordrive.

#3 Bronica GS-1
De Bronica GS-1 is een middenformaat spiegelreflexcamera die werd geïntroduceerd door de Japanse farbikant Zenza Bronica in de laten jaren ’70. De camera is ontworpen voor zowel professionals als serieuze amateurs en onderscheid zich van andere Bronica modellen vanwege de focus op het filmformaat van 6×7. Dit formaat levert net als de 6×4.5 rechthoekige beelden op, maar dan groter waardoor je een hogere kwaliteit krijgt. Dit filmformaat is perfect voor bijvoorbeeld landschap- en portretfotografie.

Verder biedt de Bronica GS-1 veel mogelijkheden als het gaat om het verwisselen van verschillende componenten. Denk aan de zoeker en objectieven met een grote beschikbaarheid aan erg mooie Bronica lenzen. Verder heb je volledige controle over de belichting, omdat de camera beschikt over een handmatige modus en je het diafragma en de sluitertijd zelf en onafhankelijk van elkaar kan instellen. Bovendien beschikt de camera over een ingebouwde flitsaansluiting, wat je meer mogelijkheden geeft om te fotograferen bij weinig licht.

De Bronica GS-1 is overigens een van de meest compacte 6×7 middenformaat camera’s. De modellen die hierna worden genoemd zijn veel grotere en zwaarder. De Bronica GS-1 is daardoor perfect voor als je graag met een hoge kwaliteit filmformaat wil schieten, maar toch nog een enige vorm van flexibiliteit zoekt in het gebruik van de camera als het gaat om formaat en gewicht.

#4 Mamiya RB67
De Mamiya RB67 is eveneens in de jaren ’70 geïntroduceerd en is gebombardeerd tot een van de beste 6×7 middenformaat camera’s onder analoge fotografen. De camera is weliswaar groot en zwaar, maar voor veel fotografen is dat het allemaal waard. De Mamiya RB67 is namelijk erg betrouwbaar, veelzijdig en van hoge kwaliteit (dit geldt zowel voor de camera zelf als de foto’s die je ermee maakt). Samen met de vele mogelijkheden op het gebied van componenten is dat voor veel fotografen genoeg reden om toch voor de Mamiya RB67 te kiezen.

Zo heb je net als bij de eerder genoemde camera’s de mogelijkheid om het diafragma en de sluitertijd zelf en onafhankelijk van elkaar in te stellen en kun je onder andere kiezen uit verschillende zoekers en lenzen. Maar een extra groot voordeel van de Mamiya RB67 is dat deze beschikt over een roterende filmachterwand. Hierdoor kun je snel schakelen tussen horizontale en verticale posities zonder de camera te verplaatsen. Dit is vooral handig wanneer je werkt met verschillende composities, bijvoorbeeld als je zowel portretten schiet als landschappen fotografeert. Een vergelijkbaar model is trouwens de Mamiya RZ67, maar deze bevat meer plastic en elektronica. De Mamiya RB67 is volledig mechanisch en daardoor betrouwbaarder en ook veel makkelijker te repareren.

#5 Mamiya 7
De jongste analoge middenformaat camera in dit rijtje is de Mamiya 7. De camera werd geïntroduceerd in het midden van de jaren ’90 en wordt als het beste van het beste gezien. De Mamiya 7 staat namelijk bekend om zijn compacte ontwerp en indrukwekkende kwaliteit (dit geldt zowel voor de camera zelf als voor de foto’s die je ermee maakt). Zo schiet de camera in 6×7 filmformaat met daardoor hoge kwaliteit foto’s, maar is de camera niet te zwaar, niet te fragiel en ligt erg goed in de hand. Het voelt een beetje als een grote point & shoot camera, wat erg fijn werkt.

Deze eigenschappen heeft de camera te danken aan het systeem waarmee het werkt. De Mamiya 7 is namelijk een rangefinder / meetzoekercamera, in tegenstelling tot alle eerder genoemde spiegelreflexcamera’s. Dit systeem biedt een directe, niet-door-de-lens kijk op het onderwerp, wat niet alleen een compact ontwerp van de camera mogelijk maakt, maar ook een nauwkeurige scherpstelling. Door deze hele combinatie wordt de Mamiya 7 als een van de beste middenformaat camera’s gezien. Het compacte ontwerp maakt het ook de perfecte keuze voor verschillende soorten fotografie, variërend van reis- en straatfotografie tot portretten en documentair.

Verder beschikt ook deze camera over een scala aan instelmogelijkheden en lenzen. Zo beschikt de camera over een handmatige modus, waardoor je volledige controle hebt over het diafragma en de sluitertijd. Verder zijn de lenzen fantastisch en heb je ruime keuze, variërend van groothoek tot telelens. Aan de Mamiya 7 hangt echter ook een flink prijskaartje, waardoor de camera vooral interessant is als je veel analoog en/of professioneel analoog fotografeert.