Vegan restaurants. Een waterfles met filter. En slapen bij de locals. Duurzaam reizen is hartstikke hip, maar dat geldt niet voor het laten staan van het vliegtuig. Vliegen is slecht voor het milieu, maar we reizen zo graag dat we het vliegen liever door de vingers zien. Zonde. Het milieu is de grote verliezer van ons vlieggedrag en dat terwijl milieubewust vliegen écht niet zo moeilijk hoeft te zijn.

Die mooie reiswereld lijdt onder ons vlieggedrag

Vliegen is slecht voor het milieu. Dat weten we best. Maar stoppen met vliegen? No way! Ergens willen we wel het goede voorbeeld geven en verleggen de aandacht daarom naar reizigers die plastic flesjes kopen, hun afval zomaar op straat gooien of slapen in commerciële hotelketens. Reisbloggers schrijven er zelfs volop over. Duurzaamheid is hartstikke hip, maar het onderwerp vliegen komt daarin nauwelijks aan bod. Wie een mening heeft over duurzaam reizen moet ook kritisch naar zichzelf durven kijken. Vliegen is namelijk zo vervuilend dat het maar moeilijk te compenseren is. Zo moet er voor een retourtje Bali zo’n 1000 bomen per persoon worden geplant (bron: verborgen impact van Babette Porcelijn). Dat doet vrijwel niemand. Duurzaam reizen op de plaats van bestemming is een stap in de goede richting, maar laten we vooral dat vliegen niet vergeten. De wereld betaalt immers de échte prijs voor ons vlieggedrag.

De Foxgletsjer groeide van 1985 tot 2009 met soms wel een meter per week. Door klimaatverandering trekt de gletsjer zich zichtbaar terug. Het totale verval over 13 km bedraagt 2600 meter.

Milieuvriendelijk vliegen. Kan dat wel?

Nee, helaas niet. En de hoop op elektrisch vliegen is helaas ook nog verre toekomstmuziek. Moeten we dan maar helemaal stoppen met vliegen? Nee. Dat hoeft gelukkig ook weer niet. Laten we vooral ook niet vergeten dat de toeristische sector een grote economie is waar héél veel mensen wereldwijd afhankelijk van zijn. Helemaal stoppen met vliegen is dan ook niet de oplossing. Maar het moge duidelijk zijn dat minder- en milieubewust vliegen noodzakelijk is om klimaatverandering tegen te gaan. Helaas werkt de overheid nog niet echt mee. Het missen van vliegtaxes zoals BTW op vliegtickets en belasting betalen over kerosine zorgen ervoor dat reizen met het OV nog altijd duurder is dan reizen met het vliegtuig. Dat is raar, maar als consument blijven we verantwoordelijk voor onze eigen keuzes. Wie immers een verschil wil maken begint bij zichzelf.

Milieubewust vliegen. Hoe doe ik dat?

Milieuvriendelijk vliegen kan niet, maar we kunnen wel bewust met onze vliegreizen omgaan. Dat doen we niet door ons gedrag goed te praten of de schuld bij de overheid neer te leggen. Dat doen we vooral door kritisch naar onszelf te kijken en verandering door te voeren in ons eigen vlieggedrag. Dat kan ook zonder dat het reizen opgegeven hoeft te worden. Dat doe je zo:

1. Beperk je vliegreizen
Misschien niet de leukste bewuste keuze die je kan maken, maar wel de belangrijkste. Zoals in het voorbeeld eerder al naar voren kwam is vliegen nauwelijks te compenseren met andere duurzame keuzes. Niet vaker dan één of twee keer per jaar vliegen is dan ook wel een beetje de max. Daarna valt er niet meer tegenop te verduurzamen. Dat beperken hoeft echter geen probleem te zijn. Bewaar de vliegreizen voor bestemmingen waar je écht graag heen wil en waar het vliegtuig voor noodzakelijk is. Dat maakt de reis ook meer bijzonder.

2. Lang op reis
In plaats van vaker het vliegtuig pakken kun je beter per keer langer op reis gaan. Zo wordt niet alleen de uitstoot van het vliegen over langere periode verspreidt, maar kun je op de plaats van bestemming ook langer genieten en in de lokale cultuur duiken.

3. Alternatieve manier van reizen
Wie toch vaker dan eens op reis wil zonder het milieu te veel te belasten kan ook kijken naar alternatieve manieren van reizen. Vliegen is immers niet de enige mogelijkheid om op een bestemming te komen. Binnen grote delen van Europa kan er ook prima gereisd worden per trein, bus, auto of camper. Dat is al een hele verbetering ten opzichte van het vliegtuig, zeker als het vervoer met anderen wordt gedeeld. Het kan ook nog avontuurlijker. Wat dacht je bijvoorbeeld van een mooie zeiltocht op zee, een meerdaagse wandeling met kamperen of de Trans Mongolië Express die helemaal richting China rijdt?

4. Vlieg rechtstreeks
Voor de verre- of minder toegankelijke bestemmingen is het beter voor het milieu om een rechtstreekse vlucht te boeken. Dat is vaak iets minder leuk voor de portemonnee, maar extra tussenstops zorgen alleen maar voor extra milieubelasting. Onnodig. Rechtstreeks vliegen kost wat meer, maar naast een beter milieu scheelt het ook extra tijd die je anders kwijt bent aan wachten.

5. Boek een prijsvechter
Die had je vast niet zien aankomen. Goedkoop is meestal duurkoop, maar wat betreft het milieu is het beter om een vliegticket te boeken bij één van de prijsvechters. Goedkope vliegtickets betekent vaak ook minder stoelruimte en daardoor kunnen meer mensen in hetzelfde vliegtuig worden vervoerd. Dat maakt een vlucht efficiënter. Het is daarbij wel van belang om voor een maatschappij te kiezen die relatief nieuwe vliegtuigen de lucht instuurt. Deze vliegen immers een stuk zuiniger.

6. Boek bij vliegtuigmaatschappijen die ‘schoner’ vliegen
Als er geen prijsvechters met relatief nieuwe vliegtuigtoestellen beschikbaar zijn voor jouw bestemming kun je wellicht uitwijken naar KLM. Niet omdat dit artikel door deze maatschappij gesponsord wordt, maar omdat zij voorop lopen in het vliegen op biobrandstof. Nu is biobrandstof meestal helemaal niet zo schoon (want daar worden bomen voor gekapt die juist onze CO2 opnemen), maar in dit geval wordt bestaand materiaal zoals oud frituurvet hergebruikt door het om te zetten naar biobrandstof. Of het de oplossing is voor in de verre toekomst durf ik niet te zeggen, maar voor nu is het een schoner alternatief dan alleen vliegen op kerosine.

7. Compenseer het vliegticket
Een vliegticket compenseren door een boom te planten is dweilen met de kraan open. Dat hebben we eerder al in het voorbeeld gezien. Dat is echter niet gelijk reden om het dan maar helemaal niet te doen. Beter iets dan niets. Elke boom is er immers één. Als je toch het vliegtuig pakt, dan is het planten van die ene boom maar een kleine moeite.

Minder vliegen en bewuster omgaan met de vliegreizen die je wel maakt voelt misschien als een opoffering. Reizen is immers vooral erg leuk. Maar weet dat er ook voldoende alternatieve manieren zijn om van het reizen te blijven genieten. Meerdaagse wandelingen, bijzondere treinreizen, avontuurlijke zeiltochten, een weekendje weg in de buurt, een dagje uit in een Nederlandse stad, interrailen door Europa, met de camper op reis, uitdagende fietstochten en ga zo maar door. Dichterbij huis is er ook genoeg te beleven en die reizen kunnen vaak op een veel duurzamere manier worden ingevuld. Bewaar de vliegreizen alleen voor verre of minder toegankelijke bestemmingen en verspreidt ze wat meer. Dat maakt de reis bijzonder!

Vecht mee tegen de vliegindustrie

Voor het milieu is het van belang om het vliegtuig zoveel mogelijk te laten staan en bewuste keuzes te maken op het moment dat je er wel voor kiest het vliegtuig in te stappen. Belangrijker nog is dat niet alleen jij en ik dit doen, maar ook de mensen om ons heen. Als we zo doorgaan stoot de gehele vliegindustrie in 2070 namelijk net zoveel CO2 uit als de hele wereld mag uitstoten om aan het akkoord van Parijs te voldoen. Het is daarom niet alleen noodzakelijk om zelf minder te vliegen, maar ook om de boodschap verder te verspreiden in de hoop anderen aan te zetten tot actie.

Deel bijvoorbeeld nieuwsberichten over dit onderwerp via social media. Schrijf erover op een eigen reisblog. Stem op politieke partijen die het klimaatprobleem serieus nemen. En steun acties die serieus verandering willen zien. Zoals deze oproep van Natuur & Milieu voor eerlijke belastingen op vliegen.

Maar bovenal, geef zelf het goede voorbeeld.